•davr nashriyoti* t o s h k e n t

H u ju m c h i s a m o ly o t - p iy o d a la r g a k o 'm a k c h i
Ikkinchi jahon urushi bir necha tamomila yangicha tipdagi sa­
molyotlarni maydonga olib chiqdi. Sovet Ittifoqda S. V. Ilyushin 
konstruksiyasi bo'yicha yerdagi qo'shinlarga yordam berish uchun 
maxsus ixtisoslashtirilgan hujumchi samolyot - IL-2 ishlab chi- 
qildi. Bu samolyot o 't ochish quvvatining balandligi, bombalar va 
boshqarilmaydigan aviatsiya raketalarini olib uchish va yaxshi­
gina zirhli himoyaga egalik kabi xususiyatlarni o'zida jam qilgan 
edi. IL-2 hujumchi samolyotlar turi rivojiga yo'l ochib berdi. U 
uchuvchilarimiz orasida o'ziga munosib «uchar tank», nemis- 
larda «Qora ajal» laqabini oldi. Kuchli to'p va pulemyotlar va 
reaktiv qurollarga ega IL-2 tanklar va piyodalarga qarshi yax­
shi hujumchi ekanligini namoyish etdi. Sovet Ittifoqi tomonidan 
IL-2 yaratilganligiga javoban Germaniya tomonidan zirhlangan 
hujumchi-samolyot - «Xenshel-129» yaratildi. Biroq ularning bu uri- 
nishi muvaffaqiyatsiz chiqdi: uchuvchi kabinasi tobutga o'xshab tor, 
dvigatellari - kuchsiz, yarog'-aslahalari tez-tez ishlamay qolardi.
Sovet hujum chi sam olyoti - IL-2 tanklar va piyodalarga hujum qilgan

---

Jangovar aviatsiya
71
O g 'ir am erika hujum chisi
AC-130 «Ganship»
Aviatsiyadagi taraqqi- 
yot hujumchi samolyot­
larga unchalik ta ’sir o‘t- 
kazmadi. Ularning asosiy 
xususiyatlari -
o ‘t ochish
quvvati, 
ko‘p 
qurol- 
aslaha olib ucha olish 
imkoniyati va yaxshi zirh­
li himoya bizning davr- 
gacha ham o'zgarishsiz 
qoldi. Hujumchi samol­
yotlarning asosiy vazifasi - pastlab uchgan holda to‘p, pulemyot, 
boshqarilmaydigan raketalari va bombalari bilan dushmanning yer­
dagi qo'shinlariga hujum qilishi, tanklari, zirhli mashinalari va armiya- 
sini qirib tashlashi kerak edi. Yerdan turib otilgan o'qqa o'lja bo'lmaslik 
uchun esa hujumchi samolyotning eng muhim qismlari (kabina, 
dvigatel, yonilg'i baki) qalin zirh qatlami bilan qoplanadi. Amerikalik- 
larda hujumchi samolyotlarga nisbatan o'z qarashlari shakllangan: 
ularning Duglas «Skayreyder»lari kuchsiz himoyalangan bo'lsada, 
kuchli dvigateli bilan juda katta miqdordagi bomba va raketalarni 
olib, osmonga ko'tariladi.
- 
A fg 'o n
urushida
b irin c h i m a rta ja n g -
ga kirgan S u-25 «Grach»
(G o 'ngq arg 'a) sove t hujum chi-
sa m o lyo ti IL-2 sam olyotining
vorisi hisoblanadi: и ham ju d a
yaxshi him oyaga ega va kuch li
ra keta-zam b ara klar bilan q u ­
rollangan.
A-7E «Korsar-2» hujum chi

---