Delphi tilida

Var 
i,j: Integer; S,P: Real; 
Begin 

End. 

2.6.Massivlar 

Ko‘p hollarda jadval yoki matritsalar ko‘rinishidagi ma’lumotlar 
bilan ish yuritish kerak boladi. Jadvalda ma’lumotlarjuda ko‘p bolgani 
sabab, ularning har bir yacheykasidagi sonni mos ravishda bitta 
o‘zgaruvchiga qiymat qilib berilsa, ular ustida ish bajarish ancha 
noqulayliklarga olib keladi. Shu sababli, dasturlashda bunday 
muammolar massivlami ishlatish yordamida hal qilinadi. 
Massiv —bu bir nom bilanbelgilangan qiymatlarguruhiyoki jadvaldir. 
Massivning har bir elementi massiv nomidan, so‘ng o‘rta qavs ichiga 
olingan raqam va arifmetik ifoda yozish bilan belgilanadi. Qavs ichidagi
raqam massiv indeksini belgilaydi. Vektomibir olchovli massiv, matritsani
ikki olchovli massiv d v deb qarash mumkin. 
Bir olchovli massivda uning har bir elementi o‘zining joylashgan 
o‘rin nomeribilan aniqlanadiva nomeri qavs ichida indeks bilanyoziladi.
Tkki olchovli massiv elementi o‘zijoylash-gan satr va ustun nomerlari 
yordamida aniqlanadi. Shu sababli, ikki olchamli massiv elementi 
ikkita indeks orqali yoziladi. Masalan: A[i,j] bu yerda i—satr nomeri, 
j—ustun nomerini bildiradi. 
Massivni e’lon qilish dasturning bosh qismida berilib, uning 
yozilishi umumiy holda quyidagicha boladi: 

Bu yerda A va B massivlari 100 tadan elementga ega. C,A1,D1 
massivlari esa 10x15=150 tadan elementga ega. 

30 

Massivlarni e’lon qilishdan maqsad, massiv elementlari uchun 
kompyuter xotirasidan joy ajratishdir. 
Massiv elementlari qiymatlarini kiritish uchun sikl operatorlaridan 
foydalaniladi. 

Bu misolda A massivning 10ta elementi qiymatini ekrandan ketma-