Delphi tilida

Protected va private direktivalari 

Sinf elementlariga murojaatni boshqarish uchun protected 
(himoyalangan) va private (xususiy) direktivalardan foydalaniladi. 
Himoyalangan, ya’ni protected sinf elementlariga sinfdan tashqari 
faqat voris sinflarga murojaat qilish mumkin. Odatda, protected 
seksiyasiga sinf usullari ta’rifi joylashtiriladi. 
Yopiq, ya’ni private sinf elementlari faqat modul ichida murojaat 
qilishi mumkin. Odatda, bu seksiyaga sinf maydonlari ta’riflari 
joylashtiriladi. 
Quyida murojaatni boshqarish direktivalaridan foydalanilgan 
TPerson sinfi ta’rifi keltirilgan: 
TPerson = class private 
FName: TName; 
FAddress: TAddress; 
protected 
Constructor Create(Name:TName); 
Function GetName: TName; 
Function GetAddress: TAddress; 
Procedure SetAddress(NewAddress:TAddress); 
Property Name: TName 
read GetName; 
Property Address: TAddress 
read GetAddress 
write SetAddress; 
end; 
Polimorfizm — bu har xil sinfga kiruvchi usullar uchun bir xil
nomlarni ishlatish imkoniyatini yaratishdir. Polimorfizm prinsipi 
shundan iboratki, sinf obyektiga mos bo‘lgan biror ishning 
bajarilishida bir xil usulga murojaat qilish mumkinligini ta’minlab 
beradi. Misol uchun biz yangi sinf tashkil qilishga qaror qildik. Bu 
sinfningbosh sinfdan farqi uning usulida algoritm o‘zgartirilgan deylik.
Natijada biz, bir xil nomli usulga ega bolgan ikkita sinfni tashkil 
qilgan bolamiz. U holda, tashkil qilingan yangi sinf «polimorfizm» 
xossasiga ega boladi. Sinflar dasturning Type bolimida umumiy 
holda quyidagicha e’lon qilinadi: 
Type 

61 

Har bir bolim ichida maydonlar, usullar, xossalar va hodisalarni 
e’lon qilish mumkin. 
Polimorfizm —bu har xil sinflarga kiruvchi usullar uchun bir xil
nomlardan foydalanish imkoniyatidir. 
Uchta sinf ta’rifi berilgan bo‘lib. bulardan biri qolgan ikki sinf 
uchun asos sinf bolsin: