TƏFSİR ÜSULU VƏ TARİXİ 220
almır. Buna görə də həmin mövzuların dərin şəkildə araşdırılması-
na ehtiyac vardır.
Hicr, Əhqaf, Eykə, Mədyən kimi yer adlarının, Səmud, Ad
kimi qövmlərin yurdlarının araşdırılması, onların mədəniyyətləri
haqqında məlumat sahibi olmaq, Quranı anlamaq üçün çox mühüm-
dür. Bunları bilmək Allahın yer üzünə müdaxiləsinin səbəblərini
daha da yaxşı anlamamıza kömək edər.
Quranın nüzulundan əvvəlki dövrü araşdırarkən diqqət
edəcəyimiz əsas şeylərdən biri də onun nüzulu ərəfəsindəki
Ərəbistan yarımadası ilə dünyanın digər bölgələrindəki ümumi
vəziyyət haqqında məlumat əldə etməkdir.
Təfsirçi eyni zamanda ərəblərin mədəniyyətini, onların so-
sial, siyasi və iqtisadi nizamını, etiqadlarını, dini həyatlarını,
ədəbiyyatını, şerini və s. bilməlidir.
Bunları öyrənən araşdırmacı Quranın necə bir cəmiyyətə
nazil olduğunu biləcək və onun nüzul qayəsini, Allahın mu-
radını, məqsədini daha yaxşı anlama imkanına sahib olacaq-
dır. O, bu yolla Allahın cəmiyyətə necə müdaxilə etdiyini, onu
necə istiqamətləndirdiyini qavrayacaq, vəhyin cəmiyyətdə hansı
dəyişikliklərə səbəb olduğunu biləcəkdir.
Sadəcə Ərəbistan yarımadası haqqında məlumat sahibi ol-
maq da kifayət deyildir. Mühüm ticarət mərkəzi olan Məkkə ilə
qonşu ölkələr arasındakı ticarət əlaqələrinin meydana çıxardığı
nəticələri təhlil etmək üçün həmin ölkələr haqqında da bilgimiz ol-
malıdır. Bundan başqa Quran nazil olmadan əvvəl dünyanın digər
bölgələrindəki mədəniyyətlərin, millətlərin, dini, əxlaqi, sosial, si-
yasi, iqtisadi vəziyyətlərini bilmək də vacibdir. Bu da bizə Quranın
nazil olduğu cəmiyyətlə digər cəmiyyətləri müqayisə etmə və Qu-