Dərs vəsaiti ali məktəblərin 050608 "Elektroenergetika mühəndisliyi" ixtisası üzrə

15. Cərəyanqəbuledicilər 

 

 

Cərəyanqəbuledici 

kontakt 

şəbəkəsini 

elektrik  hərəkət  vasitələrini  elektrik  dövrələri  ilə 

birləşdirir.  Elektrik  enerjisini  kontakt  şəbəkəsindən 

alır,  elektrik  avadanlıqlarına  verir.  ВЛ10  elektrik 

lokomotivinin 

cərəyanqəbuledicisinin 

texniki 

xarakteristikaları: 

 

- Nominal  gərginlik  – 3000V, 

 

- Cərəyan – 1500 A, 

 

- Qalxma  hündürlüyü  – 400-1900mm, 

 

- Maksimal  qalxma  hündürlüyü  – 2200mm, 

---

44

 

 

-  Qalxma  zamanı  xizəyin  kontakt  naqilinə 

təzyiqi  – 8 kq q-dan az olmamalıdır, 

 

-  Enmə  zamanı  təzyiq  –  12  kq  q-dən  çox 

olmamalıdır, 

 

- Qalxma  və ya enmə müddəti – 4-7 saniyə, 

 

-  Qalxmaqdan  ötrü  havanın  təzyiqi  –  5  atm. 

təz. 

 

Cərəyanqəbuledici  -  gövdə, boruşəkilli  2  baş 

val,  2  qaldırma  yayı,  endirmə  yayı,  hava  silindri, 

aşağı  çərçivə,  yuxarı  çərçivə,  karetka,  xizəkdən 

ibarətdir.  П5  tipli  cərəyanqəbuledici  aşağı  çərçivə 

konus  şəkilli  borudan  hazırlanmışdır.  Bunun 

nəticəsində  cərəyanqəbuledicinin  çəkisi  azalmış  və 

eyni  zamanda  sərtliyi  də  normallaşmışdır.  Aşağı 

çərçivə baş vallara qaynaq vasitəsilə bərkidilmişdir. 

Yuxarı  çərçivə  aşağı  çərçivə  ilə  oynaq  vasitəsilə 

birləşdirilmişdir. 

Yuxarı  çərçivə  27  mm-lik 

diametrə  bərabəryan  borulardan  yığılır.  Onun 

üstündə  koretka  qoyulmuşdur.  Koretka  yuxarı  və 

aşağı  oturacaqlardan,  yay  və  boltlardan  ibarətdir. 

Karetkanın üstündə xizək bərkidilmişdir. Xizək  1,5 

mm qalınlığında  metal  vərəqədən hazırlanır. 

Onun səthinə kontakt mis lövhələri bərkidilir. 

Son  zamanlarda  bu  lövhələr  qrafit  lövhələrə  əvəz 

olunmağa 

başlamışdır. 

Baş 

vallara 

cərəyanqəbuledicinin  yayları  birləşdirilir.  Cərəyan-

qəbuledicini 

aşağı  endirmək  üçün  silindri 

atmosferlə  təmin  edirlər.  Bu  halda  endirmə  yayı 

açılır və cərəyanqəbuledici  aşağı enir. 

---

45

 

 

 

Şəkil  14. Cərəyanqəbuledicinin  açılması. 

 

Cərəyanqəbuledici 

qaldırıldıqda 

xizəyin 

kontakt  naqilinə  təzyiqi  8  kq  q-dən  az  olmamalı, 

endikdə isə 12 kq q-dən çox olmamalıdır. 

 

 

 

 

Şəkil  15. Cərəyanqəbuledicinin  kontakt 

naqilinə  toxunması. 

---

46

 

Cərayanqəbuledicinin  gövdəsi,  yəni  oturacaq 

hissəsi 4 ədəd dayaq izolyatoruüzərində quraşdırılır. 

Bu 

izolyatorlar 

lokomotivin 

damına 

birləşdirilmişdir  və  onun  damını  gərginlikdən 

mühafizə  edir.  Cərəyan  kontakt  şəbəkəsindən 

xizəyə,  xizəkdən  şunt  vasitəsilə  yuxarı  çərçivəyə, 

sonra  aşağı  çərçivəyə  və  daha  sonra  yüksək 

gərginlikli dövrəyə dolaqşəkilli misdən hazırlanmış 

şin vasitəsilə  verilir.