Dərs vəSAİTİ Az ərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin t ədris-Metodik Şurasının

Strateji tədqiqatlara giriş 

Bütün postsovet regionu hüdudlarında bu dövr həm döv-

l

ətlərarası, həm də müxtəlif dərəcəli xarici təsirlər nəticəsində, 

on

ların daxilində hərbi münaqişələr dalğası ilə səciyyələnir. Bu 

si

yasi strukturun inkişafının və onun sabitliyi/qeyri-sabitliyinin 

mühüm indikatorunun d

ərk edilməsi üçün başlanğıc nöqtə kimi 

q

əbul oluna bilər. 1990-cı illərin əvvəlində ümumi münaqişə-

lilik fonuna baxmayaraq, postsovet regionunda münaqi

şələrin 

k

əskinlik dərəcəsi və dinamikası müxtəlif idi.   

Etnosiyasi münaqişələrin ən yüksək dinamikası Qafqazda 

mü

şahidə olunurdu. Bu isə müstəqilliyini yaxınlarda bərpa et-

miş keçmiş SSRİ dövlətlərinin daxili zəifliyi ilə dəqiq əlaqələn-

dirm

əyə imkan verir.  

Qafqaz dövl

ətlərinin postsovet müstəqilliyinin ilkin fazası 

– 1991-1994-cü ill

ər – onların daxili zəifliyinin ən yüksək nöq-

t

ədə olduğu dövrə təsadüf edir. Regionun postsovet inkişafı ta-

rixind

ə, məlum olduğu  kimi,  bu  dövr  regional  təhlükəsizlik 

münasib

ətlərində ən yüksək mənfi intensivlik səviyyəsinə çat-

ması ilə fərqlənirdi. Dövlətlərin daxili zəifliyi və siyasi qeyri-

sabitliyi xeyli d

ərəcədə  SSRİ-nin sürətli  dağılması  dövründə 

on

ların  düşdüyü  sosial-siyasi, iqtisadi və  ideoloji vəziyyətin 

obyektiv xüsusiyy

ətləri ilə bağlı idi. Bazar iqtisadiyyatının yeni 

formalarına  keçidlə  bağlı  yaranan  çətinliklərin  doğurduğu  so-

sial-iqtisadi probleml

ər və  cəmiyyət daxilində  iqtisadi resurs-

ların bölgüsündəki ciddi çatışmazlıqlar, milli kimlik axtarışları 

v

ə etnosiyasi məsələlərin kəskinləşməsi, mərkəzi hakimiyyətin 

aşağı legitimliliyi və faktiki fəaliyyətsizliyi, siyasi liderlərin ye-

ni n

əslində dövlət idarəçiliyi sahəsində zəruri vərdişlərin olma-

ması – postsovet yoluna yenicə qədəm qoymuş dövlətlərin in-

ki

şafında aşkar şəkildə əks olunurdu. 

Erm

ənistan-Azərbaycan müharibəsində, habelə  Gürcüs-

tanda v

ətəndaş müharibəsinin və silahlı etnosiyasi münaqişələ-

rin (C

ənubi Osetiya və Abxaziya) ən intensiv səviyyəsi Qafqaz 

dövl

ətlərinin müstəqilliyinin məhz bu mərhələsinə təsadüf edir.  

 

161 

---