Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

 
 

---

62 
 
STENT - QRAFTIN İMPLANTASİYASINA  
GÖSTƏRİŞ 
 
Aorta  şaxələrinin  dinamiki  və  həmçinin  davamlı  obstruksi-
yasının  müalicəsində  damar  daxili  müayinələr  tətbiq  olunur:şaxənin 
davamlı  obstruksiyasını  aortanın  zədələnmiş  şaxəsinin  mənfəzinə 
stent  yerləşdirməklə  aradan  qaldırmaq  olur,  dinamiki  obstruksiyanı 
aradan  qaldırmaq  üçün  aortanın  həqiqi  mənfəzinə  stent  -  qraftı 
yerləşdirməklə həyata keçirilir.  
Stent olunmuş sahənin ölçüsü 16 sm - dən aşağı olduğu halda pa-
raplegiyaların ehtimal edilməsi çox aşağıdır. Qısa müddətli müşahidənin 
nəticələri  çox  gözəldir,  birinci  il  ərzində  yaşama  90% təşkil  edir.  Ara-
lanmanı  yerinə  oturtmaq  olar,yalançı  mənfəzin  tam  trombozu  zamanı 
aortanın  diametri  ümumən  azalır.Burada  belə  bir  fikir  formalaşır 
ki,stentin  yerləşdirilməsi,abdominal seqmentlər də daxil olmaqla bəzən 
aortanın bütün uzunluğu boyunca laylanmanın sağalmasını asanlaşdırır.  
 Kəskin  laylanan  anevrizmanın  uğurlu  müalicəsindən  sonra 
aparılan  müşahidə  yanaşı  xəstəliklərin  qiymətləndirilməsi  ilə  başlayır. 
Arterial hipertenziya, ahıl yaş, aortanın ölçüsü və açıq yalançı mənfəzin 
olması-fəsadların  yüksək  riski  ilə  assosiasiya  olunan  amillərdir 
(həmçinin  Marfan  sindromunda  olduğu  kimi).  Bütün  xəstələrə  tam 
keyfiyyətli medikamentoz müalicənin aparılması vacibdir,onlar periodik 
olaraq  həkimin  qəbulunda  olmalı,həmçinin  təkrari  müayinələrdən 
keçməlidirlər.β-  adrenoblokatorlar  Marfan  sindromu  zamanı  aortanın 
defektinin  yayılmasını  ləngidirlər,  həmçinin  qarın  aortasının  xroniki 
anevrizması  zamanı  AT-in  və  dP/dt-nin  enməsi  yolu  ilə  defektin 
yayılmasını  aradan  qaldırırlar.  Arzu  olunan  AT-in  səviyyəsi  –  135/80 
mm  c.  süt.-dan  az  (bütün  xəstələrdə)  və  Marfan  sindromu  olan 
xəstələrdə  130/80  mm  c.  süt.-dan  az  olmalıdır.  Bundan  başqa,  ürəyin 
yığılma tezliyinə (ÜYT) nəzarət olmalıdır.  Beləki,  ÜYT-i dəqiqədə 60 
vurğudan  az  tezlikdə  saxlanılarsa,  onda  ikincili  fəsadların  (defektin 
yayılması,  təkrari  laylanan  anevrizma,  aortanın  cırılması  və  yaxud 
cərrahi  müdaxiləyə  tələbat)  inkişaf  riski  B  tipli  laylanan  anevrizmalı 
xəstələrdə azalmiş olar.  

---

63 
 
Marfan  sindromlu  xəstələrdə  və  xronik  laylanan  anevrizmanın 
bütün  variantlarında  aortanın  təkrari  şüa  tədqiqi-  uzunmüddətli 
müşahidənin  əsas  tərkib  hissəsidir  (cərrahi  müdaxilədən  əvvəl  və 
sonra,yaxud stent-qraftın  implantasiyasından sonra). Əvvəlki tövsiy-
yələrlə razılaşmaqla, müayinələr evə yazıldıqdan sonra 1, 3, 6 və 12 - 
ci aylarda, sonra isə hər il aparılmalıdır. Bu cür aktiv yanaşma onunla 
əlaqədardır  ki,arterial  hipertenziya  və  aortanın  laylanması,  defektin 
yayılması tez-tez rast gəlinir və stasionardan evə yazılmadan sonrakı 
ilk  aylarda  onların  inkişafı  barədə  fikir  söyləmək  çətindir.  Marfan 
sindromu  zamanı  cərrahi  müalicə  üçün  göstəriş-qalxan  aortanın 
diametrinin 4,5–5,0 sm-ə qədər uzanması və genişlənməsidir. Marfan 
sindromu  olmayan  xəstələrdə  cərrahi  müdaxilə  üçün  göstəriş  onun 
diametrinin  5,5-6,0  sm,həmçinin  aortanın  distal  hissəsinin  6,0  sm-ə 
qədər  genişlənməsidir.Qalxan  aortanın  anevrizmasının  diametri  5,0 
sm  olması,  Marfan  sindromlu  gənc  xəstələrdə  təxirəsalınmaz 
əməliyyata göstəriş ola bilər.