Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
Yüklə 1,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
QALXAN AORTANIN ANEVRİZMASI
Anevrizmaların meydana çıxması baxımından vacib risk fak- torları arasında arterial hipertenziya, anadangəlmə bikuspid və ya unikuspid aorta qapağı və Marfan sindromu hesab olunur. Anevriz- maların yaranmasında generalizə olunmuş ateroskleroz böyük rol oynayır.Siqaret çəkmək anevrizmanın meydana çıxma riskini artırır. Qalxan aorta anevrizması Valsalva sinuslarının dilatasiyası və aorta anulus dilatasiyasının birlikdə göründüyü vəziyyətlər annulo- aortik ektaziya olaraq adlandırılır.Aortada,yaşla bağlı fraqmentasiya və tunika mediada elastin itkisi aorta divarının zəifləməsinə səbəb olur.Siqaret çəkmək ferment səviyyələrini artıraraq yaşa dolduqca elastin itkisini sürətləndirir. Günümüzdə izolə aorta qapaq çatışmazlığının ən sıx etioloji səbəbi qalxan aortanın dilatasiyasıdır. Marfan sindromlu xəstələrin 75-85%-də aorta kökü və ya qalxan aorta dilatasiyası mövcuddur. Murdoch həmkarları ilə birlikdə Marfan sindromu tapılan 257 xəstənin uzun müddətli təqiblərində 5 illik yaşam nisbətinin ancaq 30% olduğunu müəyyən etdilər. Ehlers - Danlos sindromlu xəstələrdə isə aorta dilatasiyasının 28% nisbətində tapıldığı bildirilmişdir. 22 Qalxan aortanın degenerativ anevrizmalarının əmələ gəlməsinin ikinci səbəbi ateroskleroz hesab olunur. Aterom piləklərın varlığı, aorta- nın medial təbəqəsində elastik liflərin və düz əzələ hüceyrələrinin pozul- ması və yox olması ilə birlikdə müşahidə olunur. Yerini alan ekstrasel- lulyar matriks və yağ toxuması aorta divar müqavimətini zəiflətməklə, anevrizmanın degenerasiyaya uğramasına zəmin hazırlamış olur. Qalxan aortanın dilatasiyası ilə bikuspid aorta qapağı arasında ciddi bir birlik mövcuddur. Bikuspid aorta qapağı olan xəstələrdə aorta divar quruluşunda patoloji əlamətlər meydana çıxır. Döş aorta anevrizmaları ölümcül bir xəstəlikdir. Qalxan aorta anevrizmalarında spontan cırılma və ya diseksiya meydana çıxması ən qorxulu kliniki vəziyyət sayılır. Elektrokardioqrafiya ürəkdə dəyişikliklər olmadıqda normal ola bilir,lakin,aorta çatışmazlığı olan xəstələrdə sol mədəciyin hipertro- fiyası və yüklənmə əlamətləri (ST depressiyası və T dalğasının tərsləşməsi) müşahidə edilir. Döş qəfəsinin rentgenoqrafiyası zamanı asimptomatik xəstələrdə bəzən anevrizma görmək mümkün olur. Postero-anterior rentgenoqrafiyada genişlənmiş divararalığı, traxeya və ezofageal yerdəyişmə təyin edilir. Exokardioqrafiya - qalxan aorta anevrizmalarının diaqnoz və müalicəsində böyük bir rol oynayır. Dilatasiya olmuş aorta kökü və ya aorta anevrizmalarında, aorta qapaq çatışmazlığının exokar- dioqrafik dəyərləndirilməsi olmalıdır. Multiplanar trans-ezofageal izolə qalxan aorta anevrizmaları ilə diseksiya və ya intramural hematomaları ayırmaqda sürətli və etibarlı bir diaqnostik metoddur. Aortaqrafiya - aorta anevrizmasında hələ də istifadə olunan informativ bir diaqnostik metoddur.Bu zaman anevrizmanın qövs şaxələri açıqca görünür. Komputer tomoqrafiya - intravenoz kontrast istifadə edilərək aparılan müayinədə aorta anevrizması ölçü və genişliyinin dəqiq diaqnozunu verir. Xüsusilə, intra-arterial tromb və ya diseksiya varlığında komputer tomoqrafiya tamamlayıcı rol oynayır. Koronar angioqrafiya 40 yaşdan yuxarı və ya koronar arteri- yanın xəstəlik simptomları olan xəstələrdə, qalxan aorta xəstəlyinin dəyərləndirilməsində məsləhət görülür. Qalxan aorta anevizmalarında simptomların ortaya çıxması və ya kəskin aorta diseksiyasının meydana çıxması təcili cərrahi göstəriş hesab olunur. 23 Anevrizmanın genişlənməsini aortanın cırılmasının formalaş- masının ilkin təhlükəli xəbərdarlığı kimi qəbul etmək olar. Qaixan aortanın birincili infeksion (mikotik) anerizmaları nadir rast gəlinir.Çox vaxt qapaq endokarditlərindən sonra meydana çıxır. Qalxan aortanın psevdoanevrizmaları-kardial və torakal vaskul- yar cərrahiyyə əməliyyatlarından sonra rast gəlinir. Toxuma degene- rasiyası, texniki səhvlər, qreft materialının çatışmazlığı və ya infeksi- ya başlıca səbəbdir. Diaqnoz çox vaxt döş qəfəsinin rentgenoqra- fiyası və komputer tomoqrafiyası ilə qoyulur. Qalxan aorta qreftlərinin infeksiya ilə yoluxması təxminən 1-2%-dir. Aortik qreftlərdə infeksiya yoluxma risk faktorları: cərra- hiyyə əməliyyatında yetərsiz steril texnikaların istifadə olunması, uzun müddətli əməliyyat, massiv qan transfuziyası, peroperativ bakteriemiya və reoperasiya hesab olunur. Yüklə 1,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|