Dərs vəsaiti Azərbaycan Texniki Universitetinin 25 dekabr 2017-ci

Şəkil 2.3. Məhsulun keyfiyyəti ilə resurs tutumu arasında
asılılıq

Şəkil 2.3-dən görünür ki, keyfiyyətin müəyyən səviyyəsindən sonra (optimal – A nöqtəsi) keyfiyyətin hər bir vahidinə geomet- rik tərəqqidə artan əlavə resurslar lazımdır.

Bizim fikrimizcə, müəssisənin resursların müdafiəsi strategi-
yasında aşağıdakı xüsusiyyətlər nəzərə alınmalıdır.

1. 
   Məhsul və xidmətin istehsal prosesinin sadələşdirilməsi, əsasən materialların mexaniki emal fazalarının ixtisar edilməsi;
   
2. 
   Məhsulun ayrı-ayrı hissələrinin, detallarının və komplekt- ləşdiricilərinin standartlaşdırılması və unifikasiyası;
   
3. 
   Məhsulların dizayn və konstruktiv texnologiyasının mo- dernləşdirilməsi;
   
4. 
   İstehsalın texniki və təşkilati təminatının sürətləndirilmə-
   

si;

5. 
   Ucuz xammallı ölkələrdə konkret məhsul istehsalının
   

genişləndilməsi;

6. 
   Ehtiyatlardan istifadə üzrə məsrəfi azaltma mexanizminin təşkilati-texniki və maliyyə-iqtisadi şərtlərinin yayılması.
   

Ehtiyatlaridan istifadənin əsas amilləri aşağıdakılardır:

1. 
   Resusrslardan səmərəli istifadənin texniki amilləri:
   

• 
  xammal və material itkisini aşağı salan tenologiyaların mənimsənilməsi;
  
• 
  məsrəfələrin optimallaşdırılmasına şərait yaradan maşın və avadanlıqlardan istifadə;
  
• 
  mütərəqqi sayıla biləcək yeni parametrli kompazit və digər materilların geniş şəkildə yayılmasına şəraitin yaradılması;
  
• 
  resursların daşınmasında və saxlanmasında itkilərin azal- dılması;
  
• 
  xammal və materialların istifadəsi üzrə texnoloji prosesi- nin rasionallaşdırılması;
  
• 
  ehtiyatların sərf edilməsi modellərinin yaradılması.
  

2. 
   Resurslardan qanaətlə istifadənin təşkilati şərtləri:
   

• 
  resursların cəlb edilmə və istifadəsi həyat tsiklinin qısal- dılması;
  
• 
  maşın və avadanlıqların, eləcə də texnoloji qurğuların əsaslı və cari təmirinin keyfiyyətinin yüksəldilməsi;
  
• 
  xammal və materialların optimal istifadəsi üzrə əməyin təşkili sisteminin təkmilləşdirilməsi;
  
• 
  ayrı-ayrı hissələrin və detalların ikili və daha çox istifadə- sinin təşkil edilməsi;
  
• 
  ehtiyatlara qənaət məsələlərinin məqsədlərə uğun şəkildə təşviq edilməsi.
  

3. 
   resursların qorunması üzrə sosial və iqtisadi şərtlər:
   

• 
  miqyasa görə qənaət, vaxta qənaət və başqa bu səpkidən olan iqtisadi qanununların müəssisənin fəaliyyətinə təsirininin təhlil edilməsi;
  
• 
  resurslara qənaət üzrə idarəetmədə müasir elmi nəzəriyyələrin və baxışların istifadəsi;
  
• 
  əməkdaşların əmək şəraitinin müasir tələblərə cavab verməsi və onların asudə vaxtlarının səmərəli şəkildə keçirməsi üzrə işlərin aparılması;
  
• 
  xammal və material qənaətinin işgüzar təşkilatın istehsal mədəniyyətinin vacib elementinə çevrilməsi üzrə işlərin aparılması.
  

Beləliklə, təşkilatın strateji inkişaf planlaşdırılmasında vacib məsələrdən biri olan resursların ayrı-ayrı istehsalatlar arasında bölüşdürülməsində əsas üsul olaraq büdcə metodunu qeyd edə bilərik.
Hər bir şirkət dəyişən xarici mühitdə özündən asılı olmayan çoxlu sayda təzyiq və məhdudiyyətlərlə üzləşir. Bu təzyiq və məhdudiyyətlər dövlət, yerli özünüidarə orqnaları, ictimai təşki- latlar, istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi və ekologiyanın qorunması üzrə müxtəlif təşkilatlar tərifindən olur. Bunların qar- şısını almaqla yanaşı sosial məsuliyyətə arxalanaraq şirkətin müs- bət imicini yaratmaq və lazımı dövlət strukturlarında lobbiçiliyi aparmaq üçün iri korporasiyalarda Strateji təsir qrupları (STQ) yaradırlar. Bu qrupa daxil olanlar şirkətin “təsir agentləri” kimi çıxış edirlər. Təsir agentləri olan fiziki və hüquqi şəxslər bir çox hallarda hansısa bir şirkətin müsbət imicinin formalaşmasına yar- dımçı olmalarını özləri də bilmirlər. Məsələn, şirkət pulsuz olaraq məhsulunu paylayır, bundan yararlananlar isə bu hadisəni yay- maqla şirkətin imicinin möhkəmlənməsinə xidmət edirlər. STQ- də daimi fəaliyyət göstərən işçilərin əksəri PR və lobbiçilik işlərini yaxşı bilən mütəxəssislər olurlar.

3.