Dərs vəsaiti baki 2016 Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Bakı Biznes Universiteti Kərimov Kərim

13.5. Sənaye sahələrində partlayış-yanğın təhlükəliliyinin qiymətləndirilməsinin statistik ehtimal metodları.

Sənayedə daha tez–tez təkrarlanan qəza hallarının baş verməsinin ehtimalının riyazi ifadəsi belədir:

P = 1-(1-P₁)(1-P₂)(1-P₃)(1-P₄)(1-P₅)(1-P₆), (13.1)

Burada : P- işçi binada və ya açıq sahədə olan qurğuda partlayış ehtimalı;
P₁-avadanlıqların boru kəmərlərinin və ya armaturların kipliyinin pozulması ehtimalı;
P₂-texnoloji qurğuda qəza sahəsinin lokallaşması sisteminin sönməsi ehtimalı;
P₃ - qəza ventilyasiya sisteminin sönməsi ehtimalı;
P₄–atmosferdə partlayış təhlükəli maddələrin qatılıgının artması barədə siqnalizasiyalı nəzarət ölçü sisteminin işinin dayanması ehtimalı;
P₅- qarışıqların alovlalanmasının daimi və təsadüfi mənbəyinin yaranması ehtimalı;
P₆- işçi heyətin qəzaların lokallaşdırması üzrə səhv hərəkəti ehtimalı.
Əgər belə çatışmazlıqlar olmazsa, sənayedə partlayışlar baş verə bilməz.Buna görə də müəyyən şəraitdən, texniki imkanlardan və məqsədə uyğunluqdan asılı olaraq qəzaların baş verməsi ehtimalını yuxarıda göstərilən istənilən qayda üzrə aradan götürmək olar.
Layihələndirilmə zamanı texnoloji proseslərin avadanlıqlarının, ayrı-ayrı baglı sahələrin və ümumilikdə, istehsalatın kateqoriyasının təyin edilməsi zamanı partlayış təhlükəliliyinin miqdarı kriteriyası kimi istifadə edilən partlayış ehtimalı hesablanılır.
Texniki vasitələrin çox sayda müxtəlifliyi və onların iş şəraiti əsasında texnoloji prosesin partlayış təhlükəsizliyi halını müəyən edən müəyyən sayda elementləri ayırmaq olar. Verilənlərin statistik emalı, partlayışları, yanğınları və yanma məhsullarını aşağıdakı cədvəl 13.1-də göstərilən səbəblər üzrə qruplaşdırmaq olar.
Cədvəl 13.1
Verilənlərin statistik emalı, partlayışları, yanğınları və yanma məhsullarını səbəblər üzrə qruplaşdırılması

NN	Səbəblər	Qruplar
1	İşçi binanın atmosferinə və açıq qurğulara məhsulların sızması nəticəsində	I
2