Dərs vəsaiti kim I q r if verilm işdir nurlar bak i-2014 e lm I red a k to rla r: akademikVasım

bilərsüz.
361

---

“ F arqelet”
Sovet dövründə alimləri “Milyonların Lenin universiteti” 
adı altında kəndlərə ezamiyyətə göndərmək dəb idi. Bizim Bakı 
Dövlət Universitetinin tanınmış alimlərindən birini (artıq dünyası­
nı dəyişib, Allah rəhmət eləsin!) dağ rayonlarından birinə mühazirə 
oxumağa göndərirlər. Plan xətrinə görüş olduğu üçün kənddə zalı 
kolxozçuların hesabına doldururlar, işin qaynar vaxtında zorla klu­
ba gətirilən kəndlilər deyinə-deyinə mühazirəni dinləyirlər.Alim 
də bu istidə onlara 1 saat yarım Marksiz-leninizm fəlsəfəsindən 
gərəksiz bir mühazirə oxuyur. Bezən kənd adamlarının canlarını 
qurtarmaq üçün candərdi dözdükləri mühazirədə alim hazırlaşma­
dığı üçün ağzına gələni danışır. Sonda arxayın-arxayın “Kimin su­
alı var?” soruşanda bir cavan oğlan arxadan əlini qaldırır.’’Buyur, 
bala”-deyəndə oğlan soruşur: ’’Professor, Farqelet nədir?” Alim o 
anda düşünür ki, bu cavan oğlan yəqin hansı kitabdansa bu ter­
mini əzbərləyib, məni yoxlamaq üçün sual verir. Özünü hazırlıq­
lı göstərmək üçün təxminən 15 dəqiqə farqelet haqqında, onun 
fəlsəfənin vacib kateqoriyası olması barədə danışır, Marksın, Le­
ninin konkret əsərlərini, səhifələrini nümunə göstərir, orada far­
qelet barədə geniş şərhlər olduğunu deyir. Əldən-dildən düşəndən 
sonra oğlandan soruşur:”başa düşdün, bala?” . Oğlan utana-utana 
ayağa qalxır ki, ’’başa düşdüm e, müəllim, ancaq siz bayaqdan da­
nışdıqca, mən pəncərədən bayıra baxırdım, kəndin poçt binasının 
üstündə “teleqraf’ yazılıb, onu tərsinə oxuyub soruşdum ki, farqe­
let nədir?” Alim istidən çox xəcalətindən tərləyib çölə çıxır.
( K ütlə qarşısında nitqə a id olan bu nümunədə alim bir neçə
səhvə y o l verir, ilk növbədə auditoriyanın tələbləri və səviyyəsi
nəzərə alınmır, ona görə çıxış m araqsız alınır. Verilən suala ca­
vabı bilm ədiyi halda “bu barədə gələn dəfə danışarıq” tipli ca­
vablar əvəzinə, birtəhər vəziyyətdən çıxm aq istəyib özünü gülünc
vəziyyətə salır. Bilm ədiyi mövzunu sadə cavablandırm alı olduğu
halda bir qədər də mürəkkəb variant seçir, misallar, istinadlarla
dolaşıqlıq yaradır).
362

---

M olla N əsrəddinin qələmi
M olla Nəsrəddin mədrəsədə dərs deyirmiş. Bir gün 
valideynlərdən biri ona bir qab paxlava gətirir. M olla da həmin 
vaxt başqa yerə getməliymiş. Paxlavanı taxçaya qoyub deyir:
- Uşaqlar, buna toxunmazsınız. Bunu mənə göndərən ada­
mın mənlə ədavəti var, içinə zəhər qatib, yesəniz zəhərlənərsiniz. 
Molla tapşırığını verib gedir. Mollanın qardaşı oğlu bu sinifdə oxu­
yurmuş. O bilir ki, molla uşaqları aldadıb, paxlavam yeməsinlər. 
M olla gedən kimi taxçadan qabı çıxardır, paxlavanı yeməyə başla­
yır. Uşaqları da yeməyə dəvət edir. Uşaqlar yeməkdən boyun qa­
çırıb deyirlər:
- Paxlava zəhərlidir, biz yemirik, yesək ölərik.
Qardaşoğlu deyir:
- M olla bizi aldadır, gəlin yeyin.
Uşaqlar deyirlər:
- Bəs biz mollaya nə cavab verək?
Oğlan deyir:
- Siz gəlin yeyin, mollaya cavabı özum verərəm.
Uşaqlar paxlavam tamam yeyib qurtarırlar. Qardaşoğlu mol­
lanın sevimli qələmini sındırıb qutunun üstünə qoyur. M olla gəlir, 
qələmini sınmış görüb uşaqlardan acıqlı soruşur:
- Bunu kim sındırdı?
Oğlan ağlaya-ağlaya deyir:
- Yazanda sındı. Əmimin üzünə necə baxacağam?! - deyib 
özümü öldürmək istədim. Paxlava qabını taxçadan götürdüm, gö­
zümü yumdum, yeməyə başladım. Hamısını yedim. Bədbəxtlikdən 
ölmədim.
M olla dilxor olub uşağa deyir:
- Mən sənə bir söz demirəm. Hiyləgərlik bizim nəslə vergi ve­
rilib.
(Yalançı əsaslandırm aya a id p a rlaq misaldır.Qardaşoğlu