Sitatların natiqlik sənətində rolu.
Təcrübəli natiqlər öz fikirlərini əsaslandırmaq,
onun daha inandırıcı olması, çıxışlarını parlaq, yaddaqalan, ifadəli etmək üçün görkəmli
adamların fikirlərinə istinad edirlər, kiminsə nitqindən sitat gətirirlər.
Bu sitatlar vasitəli və ya vasitəsiz nitq şəklində verilir. Sitatın kimə aid olduğu, hansı
mənbədən götürüldüyü dəqiq göstərilməlidir. Məharətli natiqlər sitatı yalnız vasitəsiz nitq kimi
mətnə daxil etmir, eyni zamanda başqasının fikrini şərh edir, nitqindən sitat gətirdikləri şəxslə
polemikaya girirlər. Yazılı və şifahi nitqdə vasitəli və vasitəsiz nitqin bir-birilə uzlaşdırılaraq
verilməsi bacarığı daha yaxşı effekt verir. Bu həm mətndə (həm yazılı, həm şifahi) sitat
bolluğunun qarşısını alır, digər tərəfdən mülahizələri daha parlaq və rəngarəng edir. Bəzən sitat
kimi atalar sözü, zərb-məsəllərə, aforizmlərə müraciət olunur. Bu çıxışı başlamağa istiqamət
verir, mövzunun inkişaf etdirilməsi, hal və vəziyyətin açıqlanması, deyilənləri
ümumiləşdirmək, nəticə, yekun akkordu kimi istifadə olunur.
Ədəbiyyat
1.Qurbanov A.M. Müasir Azərbaycan ədəbi dili. I cild. Bakı, Nurlan, 2003.
2. Qurbanov A.M. Ümumi dilçilik. 2 cilddə. Bakı, Nurlan, 2004.
3.Kazımov Q. Azərbaycan dilinin tarixi.Ən qədim dövrdən XIII əsrə qədər. Bakı,
Təhsil, 2003.
4.Hüseynzadə C., Rəhmanov C. Dil norması və kriminalistika. Bakı, Nurlan, 2005.
5. Казем –Бек М.А. Общая грамматика турецко-татарского языка. Казань, 1846.
6. İzahlı dilçilik terminləri (tərtibçilər: Adilov M.İ., Verdiyev Z.N., Ağayeva F.M.).
Bakı, Maarif, 1989.
7.İsmayılova M.A. Azərbaycan dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi (dərs vəsaiti).
Bakı, ADPU, 2008.
8..Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti (Ə.Ə.Orucovun redaktəsi altında). IV cild. Bakı,
Elm, 1980.
9.Kazımov Q. Müasir Azərbaycan dili. Bakı, Ünsiyyət, 2000.
10.Zeynal S. Azərbaycan dili qrammatikasının bəzi problemləri (1945-1995-ci illər).
Bakı, Elm və təhsil,2014.
11.Cəfərov S.Ə. , Qarayev A.H., Cəfərova K.Ə. Avropa mənşəli sözlərin qısa lüğəti.
Bakı, Maarif, 1977.
12. Müasir Azərbaycan dili. II cild. Bakı, Elm, 1981.
13.Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. II c. Bakı, Elm, 1980.
14.Muradov B., Bayramov H. Nitq mədəniyyəti. Dərslik, Bakı, Beynəlxalq Universitet,
2008.
15.Abdullayev N., Məmmədov Z. Nitq mədəniyyətinin əsasları. Bakı, ADPU, 2010.
16.Bayramov Ə. S., Əlizadə Ə.Ə., Psixologiya. Bakı, Maarif, 1989.
17. Vəkillik üzrə praktikum. Hüquq Maarifçiliyi Cəmiyyəti. Bakı, “Qoliaf qrup”.
QSC.2012.
18.Головин Б. Н. Введение в языкознание. М. 1947.
19. Леонтьев А.А. Психология общения. М. 1997.
20.Соколов А.Н. внутренняя речь и мышление. М. 1968.
21. Солганик Г. Я. К проблеме типологии речи. «Вопросы языкознания», 1981, №
1.
|