Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001
Yüklə 3,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
üçüncü tipdən olan insanlar
Platona görə fiziki əməklə məşğul olmalıdır , çünki onlar əvvəldən də fiziki dünyaya çox yaxındırlar. Bunlar dövləti maddi cəhətdən tə‟min etməli olan kəndlilər və sənətkarlardır. Bununla yanaşı Platon hər üç təbəqə üçün ümumi olan xeyirxahlığı çox yüksək qiymətləndirir, onu ölçü adlandırırdı. Platon da yunan filosoflarının əksəriyyəti kimi belə bir prinsip irəli sürürdü: hər şeydə ölçü həddi gözlənilməlidir Qədim yunan fəlsəfəsində insan probleminə verilən geniş yer Aristotelin fəlsəfi tə‟limində daha aydın ifadə olunmuşdur. Aristotel göstərirdi ki, dövlətin ən yüksək məqsədi xeyirxah və xoşbəxt həyat yaratmaqdır. O insanı zəkaya malik olan ictimai heyvan adlandırırdı. Bununda da belə bir cəhəti xüsusi qeyd edirdi ki, insan öz təbiəti e'tibarilə ümumi, birgəyaşayış tələb edir. Yalnız belə şəraitdə insanları əxlaqi mövcudluqlar kimi formalaşdırmaq və tərbiyə etmək mümkündür. Aristotelə görə bu cür tərbiyə işi ancaq ədalətli dövlətdə həyata keçirilə bilər. Çünki bir tərəfdən, həqiqi ədalət, yaxşı qanunların mövcudluğu, onlara riayət edilməsi, insanı təkmilləşdirir və onda xeyirxah əsasların inkişafına müsbət tə'sir göstərir. Digər tərəfdən dövlətin özünün məqsədi insanlar üçün mükəmməl və xoşbəxt həyat şəraiti yaratmaqdır. Platon kimi Aristotel də qullara nifrətlə yanaşır, onları dövlətin vətəndaşları hesab etmirdi. O göstərirdi ki, insanlar təbiətən, anadangəlmə qeyri-bərabərdirlər. Onların bir qismi öz hərəkətləri üçün cavabdehlik iqtidarında deyildir, özü-özünə sahiblik edə bilmir. Belələri özündə yumşaqlıq, özünüməhdudlaşdırma, ədalət və digər xeyirxah keyfiyyətlər tərbiyə etmirlər. Bunlar təbiətən quldurlar və yalnız özgələrinin iradəsini həyata keçirə bilərlər. Aristotel həm də Platonun ruh haqqında tə'liminə müəyyən dəyişikliklər etmişdir. O ruhu həyatın başlanğıcı kimi götürərək, onu Yüklə 3,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|