Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001
Yüklə 3,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3. Metodoloji səviyyə
|
2.
Konsep- tual səviyyə , müxtəlif dünyagörüşü problemlərini əhatə edir. O, dünya, məkan, zaman, ictimai inkişaf, insan, onun fəaliyyəti və idrakı, bəşəriyyətin gələcəyi haqqında konsepsiyaları birləşdirir. 3. Metodoloji səviyyə- dünyagörüşünün ən yüksək pilləsidir. Onun məzmununa 12 dünyagörüşünün nüvəsini təşkil edən əsas anlayışlar və prinsiplər daxildir. Bu prinsiplərin xüsusiyyəti odur ki, onlar sadəcə təsəvvürlər və biliklər əsasında formalaşmaqla bitmir, həm də dünyanı və insanı dəyər baxımından əks etdirir 1 . Bütövlükdə insanların dünyagörüşündə zəka və hisslər bir- birindən təcrid olunmuş halda deyil, sıx çulğaşmış şəkildə özünü göstərir. Deyilənlərdən əlavə, dünyagörüşü insanların müxtəlif iradi keyfiyyətlərini, fəaliyyət əzmini də əhatə edir. Insanların dünyagörüşünün strukturunda onlar tərəfindən dərindən qəbul edilən, öz həyat mənafelərinə uyğun hesab olunan biliklər- əqidə xüsusi yeri tutur. Əqidə və məsləkin rolu o qədər böyükdür ki, onların həyata keçirilməsi yolunda insanlar hətta öz həyatını da qurban verə bilirlər. Biliyin əqidəyə çevrilməsi o vaxt baş verir ki, insanlarda bu biliklərə, onların məzmunu və mə‟nasına inam yaranır və möhkəmlənir. Bununla əlaqədar qeyd edək ki, inam dedikdə təkcə dini məzmun nəzərdə tutulmur. Dini inam ilə yanaşı elmə əsaslanan inam da mövcuddur. Fəlsəfi inam məhz elmə və zəkaya arxalanır. Görkəmli alman filosofu K.Yaspers yazırdı: «Fəlsəfi inam, düşünən insanın inamı bununla səciyyələnir ki, o həmişə yalnız biliklə ittifaqda mövcuddur» 2 . Dünyagörüşünün daxili məzmunundan danışarkən burada şübhənin də əhəmiyyətli yer tutduğu qeyd olunmalıdır. Şübhə dünyagörüşündə müstəqilliyi və dərindən düşünülmüş mövqeyi ifadə edir. Təcrübə göstərir ki, bu və ya digər sərvətlər sisteminin, informasiyanın daxili tənqid süzgəcindən keçirmədən, kor- koranə qəbul edilməsi daim səhvlərə gətirib çıxarır. Buna görə də şübhə hər bir dünyagörüşünün zəruri momentini təşkil edir. O fanatizmin və doqmatizmin əleyhinədir. Əlbəttə, dünyagörüşündə şübhəyə yer vermək ifrata varmaq, yə‟ni hər şeyə ancaq şübhə ilə yanaşmaq demək deyildir. Yüklə 3,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|