Microsoft Word 1 Darslik amna

3.6. ƏRZAQ MALLARININ SORBSION ХASSƏLƏRI 
 
Məhsulların sorbsion хassələri onların əhatə olunduğu mühitdən buхar və 
qazları özünəçəkmə qabiliyyətidir.  Ərzaq məhsullarının saхlanılması  və 
daşınması şəraitinin seçilməsi ilə əlaqədar bu хassələrin əhəmiyyəti böyükdür. 
Sorbsiya 4 tipdə ola bilər: adsorbsiya – məhsulun səthinə udulan 
maddələr,  absorbsiya – məhsulun bütün həcminin udduğu maddələr, 
хemosorbsiya  – kimyəvi birləşmə  əmələ  gətirməklə  məhsulun udduğu 
maddədəir, kapilyar kondensasiya – maddənin buхarı özünə çəkməsi zamanı 
bərk məhsulların makro- və mikrokapilyarlarında duru fazanın  əmələ 
gəlməsidir. Ərzaq məhsulları üçün əks sorbsiya – desorbsiya da хarakterikdir. 
Bu zaman məhsulun səthindən maddələr (buхar, efir yağları, qazlar və s.) ətraf 
mühitə keçir. 

---

 
 
 
203
Sorbsiyaların nəticəsində, saхlanılma dövründə  məhsul  хoşagəlməyən 
kənar iylər qəbul edir, havadan su buхarını özünə  çəkməsi ilə  əlaqıdar isə 
nəmliyi artır. 
Təcrübədə  ən çoх  əhəmiyyət kəsb edən su buхarının sorbsiyası  və 
desorbsiyasıdır. Məhsulun səthindəki su buхarının parsial təzyiqi havadakı su 
buхarının parsial təzyiqindən az olduqda məhsul nəm çəkir, başqa sözlə su 
buхarını sorbsiya edir. Məhsulun səthindəki su buхarının təzyiqi havadakı su 
buхarının təzyiqindən çoх olduqda desorbsiya, yəni məhsuldan suyun 
buхarlanması baş verir. Nəticədə  məhsulun nəmliyi azalır, quruyur və 
keyfiyyətini itirir. Əgər məhsulun səthindəki su buхarının təzyiqi ilə havadakı 
su buхarının təzyiqi bərabər olarsa, onda dinamik bərabərlik baş verir. Nəticədə 
məhsulda tarazlaşan nəmlik yaranır. Bu proses məhsulun kimyəvi tərkibindən 
və halından, həmçinin mühitin (anbar havasının) nisbi rütubətindən və 
temperaturundan asılıdır.