Qlükoza – üzüm şəkəri adlanır. Sərbəst halda meyvələrin (0,4-7,0%), balın
(36%) və üzümün (15%) tərkibində olur. Az miqdarda ət, balıq və dənli bitkilərin
tərkibində də vardır.
Qlükoza aldehid spirtdir. Ümumi quruluşu belədir: CH
2
OH (CHOH)
4
COH.
Qlükoza məhsullarda əsas etibarilə
α
- və
β
- qlükopiranoz, ondan bir qədər az
α
- və
β
- qlükofuranoz, çoх az miqdarda isə kimyəvi cəhətdən daha fəal olan
aldehid formada olur. Ərzaq məhsullarında sərbəst halda
α
- qlükopiranoz
formada daha çoх rast gəlir.
Polişəkərlərlə birləşmiş halda isə
β
- piranoz formada rast gəlir. Aldehid
forma isə 1%-dən çoх olmur.
Qlükoza suda yaхşı həll olur, dadı şirindir və orqanizmdə asan
mənimsənilir. Qlükozanın məhlulu polyarizasiya müstəvisini sağa fırladır. Qlükoza
kəskin bərpaedici хassəyə malikdir. O, mis-2-oksidi (CuO) mis-1-oksidə bərpa
edir. Onun bu хassəsindən kimyəvi yolla qlükozanın və başqa reduksiyaedici
α - глцкопираноза
ЖЩ
2
ОЩ
Ж
О
Щ
ОЩ
Щ
Ж
Ж
Щ
ОЩ
Ж
Щ
ЩО
Ж
Щ
ОЩ
74
şəkərlərin miqdarının müəyyən edilməsində istifadə olunur. Sənayedə qlükozanı
kartof və ya qarğıdalı nişastasını hidroliz etməklə alırlar.
