Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 399

Afrodita ilə, Yunona-Hera ilə, Serera-Demetra ilə, Vulkan-

Hevestlə, Minerva-Afina ilə, Merkuri-Hermeslə, Diana-Artemida 

ilə eyniləşdirilmişdi. Apollon kultu e.ə. V əsrdə mənimsənilsə də 

onun analoqu yox idi. Sırf İtaliya allahlarından biri Yanus ikiüzlü 

təsvir olunurdu. O hər cür başlanğıcın həm girişi və  həm də 

çıxışını ifadə edirdi. Qədim  İtaliya allahlarından ev allahları - 

Lara, Genşi, Penatya da tanınırdı. 

Roma allahlar panteonu qapalı deyildi. Əksinə, o başqa 

xalqların allahlarını da özünə daxil edirdi. Romalıların fikrincə, 

başqa xalqların allahları onların qüdrətini daha da artırırdı. 

Yunan  ədəbiyyatı Romaya böyük təsir göstərmişdir.  İlk 

Roma yazıçı  və  şairləri yunanlar olmuşdur. Məsələn, ilk Roma 

şairi yunan Livi Andronik hesab olunur. O, yunan faciə  və 

komediyalarını, o cümlədən Homerin «Odisseya»sını latın dilinə 

çevirmişdi. 

Ən görkəmli Roma yazıçısı Tit Maksi Plavt (e.ə. III-II 

əsrlər) olmuşdur. Onun əsərlərinin (“Eşşəklər”, “Küp”, “Lovğa 

döyüşçü”) qəhrəmanları yunan adları daşısalar da, Roma reallığını 

əks etdirirdilər. Öz komediyalarında (“Hərəmağası”, “Androslu 

qız”)  ənənəvi məzhəkə sxemlərindən xeyli kənara çıxan Publi 

Terensiusun (e.ə. 195-159) yaradıcılığı Avropa dramaturgiyasına 

böyük təsir göstərmişdir. Roma faciələri  əslində  təqlidçiliklə 

məşğul idi. E.ə. I əsrdə yaşamış məşhur Roma yazıçısı və filosofu 

Tit Lukresi Kar «Şeylərin təbiəti haqqında» poemasında Epikurun 

təlimini şərh etmişdir. Qay Valeri Katull (e.ə. 87-54) lirik poeziya 

ustadı olmuşdur. 

Latın dilində ilk nəsr əsəri olan “Kənd təsərrüfatı haqqında” 

traktat Böyük Katona (e.ə. 234-149) mənsubdur. Varronun (e.ə. 

116-27) «Allah və insanın  əməllərinin qədimliyi»  əsəri bir növ 

tarixi-coğrafi və dini ensiklopediya təsirini yaradır. Görkəmli 

dövlət xadimi, məşhur natiq, hüquqşünas, filosof, yazıçı Mark 

Tulli Siseronun (e.ə. 106-43) əsərləri (“Dövlət haqqında”, “Vəzifə 

borcu haqqında” və s.) hələ antik dövrdə klassik və ya “qızıl” latın 

ədəbiyyatının ən gözəl nümunələri olmuşdur. 

«Katilinanın qəsdi», «Yuqurta müharibəsi», “Tarix” və s. 

əsərlərin müəllifi Qay Salyusti Krisp (e.ə. 86-35) respublika dövrü 

---