Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 55

Misirdə  də dünyanın  əmələ  gəlməsi haqda əfsanə vardı. 

Günəş allahı Ra dünyanı xəlq edən hesab edilirdi. O, səmanı, yeri, 

bitkiləri, heyvanları, quş  və balıqları sudan yaratmışdı. Bu 

təsəvvürlərin bəziləri qədim yəhudilərin dini dünyagörüşünə  də 

təsir göstərmişdi. 

Misirin qonşu ölkələr ilə iqtisadi və  mədəni  əlaqələri bədii 

ədəbiyyatın yeni janrında - səyahətlərin təsvirində öz əksini 

tapmışdı. Bu səpkidən “Gəmi qəzasına uğramış barədə nağıl” 

rəvayətini misal göstərmək olar. Firon öz məmurunu Punta 

göndərir. Gəmi qəzaya uğrayır və  dənizçi sirli adaya düşür. 

Adanın hökmdarı xeyirxah ilan surətində ona qonaqpərvərlik 

göstərir, var-dövlətindən ona hədiyyələr verir, Misirə yola salır. 

“Misirli Sinuxet haqqında” hekayətdə qorxusundan 

Suriyaya qaçmış adlı-sanlı saray əyanından bəhs edilir. Əsərdə 

Sinuxetin yolda çəkdiyi 

əzab-əziyyətdən, Suriyada 

varlanmasından, vətən həsrətindən  əzab çəkməsindən danışılır. 

Uzun müddət Suriyada yüksək vəzifə tutmasına və yaşamasına 

baxmayaraq, Sinuxet vətən həsrəti ilə yanırdı, doğma yurduna 

qayıtmağa fürsət axtarırdı. Sonralar yeni fironun dəvəti ilə o, 

Misirə qayıdır. 

Nəsihət xüsusiyyətli  əsərlər  əsasən Orta və Yeni səltənət 

dövründə yaranır. Nəsihətlər mövcud olan dövlət və ictimai 

quruluşu müdafiə edirdi. Burada sosial ziddiyyətlər, aşağı 

təbəqələrə münasibət, dövlət idarəetmə qaydaları, mirzəlik 

sənətinin üstünlüyü, xalq üsyanlarının acı  nəticələri və s. əks 

olunmuşdur. Nəsihət səpkili  əsərlərdən "Ptaxotepin nəsihəti", 

"Herakliopol hökmdarı Axtoyun oğlu Merikara nəsihəti", "I 

Amenexetin nəsihəti", "Duauf oğlu Axtoyun nəsihəti", "İpuserin 

nəsihəti", "Nefertitinin nəsihəti"ni göstərmək olar. 

Axtoyun oğlu Merikara nəsihəti aşağı təbəqələrə, yoxsullara 

və onların sırasından çıxan fərasətli və müdrik adamlara 

münasibət qaydasından bəhs edir. Hökmdar belə adamlardan uzaq 

olmağı, fərasətliləri  əzməyi oğluna tövsiyə edir. Burada dövlətin 

idarə olunması qaydaları da əks olunmuşdur. Duauf oğlu Axtoyun 

nəsihətində bir çox peşələrin ağır zəhmət tələb etməsi sadalanır və 

mirzəlik peşəsinin daha üstün və  şərəfli olması qeyd olunur. 

---