Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 33

nümayiş etdirməli idi. Qədim Misirdə fironun sərdabəsinə o 

dünyada ona xidmət etmək üçün «uşebti» adlanan insan fiqurları 

qoyurdular.  Ən möhtəşəm ehram e.ə. XXVII əsrdə Memfis 

yaxınlığında firon Xeopsun (Xufunun) şərəfinə tikilmişdir. 

Ehramların yaxınlığında bütöv qaya parçasından insan başlı 

aslan bədənli nəhəng heykəl - sfinks yonulmuşdur. Bu nəhəng 

heykəl çox vahiməli olduğu üçün “dəhşətlər atası” 

adlandırılmışdır. Bəlkə də, sfinks ehramların qoruyucusu məqsədi 

ilə qoyulmuşdur. 

Misirdə  işarə-şəkillər heroqliflərdən istifadə edilirdi. 750 

heroqlif var idi. Yazı üçün papirusdan istifadə edilirdi. Qədim 

Misir yazılarını 1801-ci ildə fransız alimi Şampaliyon oxumuşdur. 

Misirlilər bənd, binalar tikmək üçün hesablamalar aparırdılar. 

Hesab və həndəsə elmi yarandı. Misirlilər daşqın zamanı həmişə 

ulduzların eyni nöqtədə olduğunu müşahidə edirdilər. Misirlilər 

ulduzları müşahidə etmələri nəticəsində astronomiya elmini 

yaratmışdılar. Onlar astronomiya elmi sahəsindəki biliklərinə 

əsasən təqvim tərtib etdilər. İl 12 aya bölünürdü. İldə 365 gün var 

idi. Misirdə tibb elmi inkişaf etmişdi, onlar cərrahiyyə  işlərini 

bacarırdılar.  

Misirdə dövlət idarələrində  və  məbədlərdə  məktəblər 

açılırdı. Bu məktəblərdə  oğlanlar oxuyurdular. Kiçik məktəblilər 

qab-qaçaq qırıntıları, böyük məktəblilər isə papirus üzərində 

yazırdılar. Məktəblərdə varlıların balaları oxuyurdu. 

Qədim Misirdə musiqi və rəqs sənəti yüksək inkişaf etmişdi. 

Nəfəs, zərb və simli musiqi alətləri mövcud idi. Rəqqasələr bəzən 

döyüş  səhnələrini təsvir edən pantomimlər ifa edir, məbədlərdə 

dini mərasimləri səhnələşdirirdilər.  

Qədim Misirdə allahları heyvan başlı insan şəklində  təsvir 

edirdilər. Bu da ovçuluqla bağlı idi. Misirlilərin etiqadına görə, 

ölən adamın cəsədi saxlansa, onun ruhu vaxtaşırı oraya qayıdar. 

Elə buna görə  də misirlilər ölüləri mumiyalayırdılar. Misirlilərə 

görə kinli allah Set bitki və əkin himayəçisi Osirisi öldürür. Osiris 

dirilir, axirətdə padşah və hakim olur. O, ölənlərin ruhunu 

mühakimə edir. Məbədlərə kahinlər rəhbərlik edirdilər. Məbəd 

allahın evi sayılırdı. Kahinlər qul sahibi idilər. Fiva şəhərindəki 

---