Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 105

arvadından başqa bütün insanları  məhv edən dünya daşqınından 

sonra, birinci nəzir gətirilən kimi allahlar «milçək kimi 

acgözlüklə» yeməyə atılmışlar.  İnsanlar kimi onlar da dadlı 

yeməklər yemək, sərxoş olana qədər  şərab içmək xoşlayırdılar. 

Rahat stul və çarpayılardan istifadə edirdilər. Gecələr qulluqçular 

allahların heykəllərini soyundurub təmiz çarpayılara uzadıb 

gündüzlər isə yuyundurur, darayırdılar. Allahlar arasında 

dalaşmalar da olurdu ki, bunu da ali allah yoluna qoymalı idi. 

Paxıllıq, özündən müştəbehlik və s. kimi insan xasiyyətlərinə 

onlarda da təsadüf edilirdi. Onlar daima bir-birini aldatmağa, 

kələk gəlməyə çalışırdılar. Onlar heç də insan qüsurlarından azad 

deyildilər. 

Allahlar haqqında miflərin yaranması və geniş yayılmasında 

əsas rolu kahinlər oynamışdır. Keçmiş allahların adının, 

funksiyasının dəyişdirilməsində də onlar həlledici rol oynayırdılar. 

Xalq arasında qəhrəmanlar, yarımallahlar, iblislər dünyasına inam 

olduqca güclü idi. Qoca Babil torpağı öz qoynunda hələ çox sirləri 

gizlətmişdir.  Şumer mədəniyyətindən bizə  gəlib çatan kiçik 

nəğmə, ağı, dua və s. şeir parçaları  həcmcə az olduqlarına görə 

daha yaxşı mühafizə oluna bilmişdir.  

İkiçayarasının cənub hissəsi  Şumer, yaxud Şumer ölkəsi 

adlanırdı. Burada siyasi və iqtisadi cəhətdən mühüm mövqeyə 

malik olan şəhərlər meydana gəlmişdi. Cənubi  İkiçayarasında 

urbanizasiya prosesi erkən dövrdə baş vermişdi. Şəhərlər hökmdar 

iqamətgahlarının, ticarət məntəqələrinin və su mənbələrinin 

ətrafında meydana gəlirdi. Müdafiə  məqsədilə onların  ətrafına 

sədlər çəkilirdi.  İlk  əvvəl bunlar şəhər tipli yaşayış  məntəqələri 

idi. İqtisadiyyatın, ticarətin inkişafı şəhərlərin yaranmasına gətirib 

çıxarmışdı.  Şəhər mühüm ictimai təşkilata çevrilmişdi. Belə 

şəhərlərin cərgəsinə Uruk, Kiş, Eredu, Larsa, Ur, Laqaş, Umma, 

İsin, Sippar, Şuruppak, Nippur və başqaları daxil idi. Hər bir şəhər 

müstəqil dövlət idi. Şumerdə ilk dövlətlər  şəhər-dövləti kimi 

meydana gəlmişdi. Şumer əsatirlərinə görə, dövlət hakimiyyəti ilk 

dəfə Eredu şəhərində yaradılmışdı. Yazılı mənbə bunu belə ifadə 

edir: "Hökmdar hakimiyyəti göydən düşən zaman, Ereduda 

hakimiyyət vardı". Qaynaq bildirmək istəyir ki, ilk dövlət Eredu 

---