Dərslik Bakı Dövlət Universitetinin və digər ali məktəblərin müəllim və

neft çıxarılmasında 
öz əvvəlki mövqeyini itirsə də, 70-ci illərin əvvəllərindən 
neft emalı 
və 
neft 
maşınqayırması 
sahəsində öz üstün mövqeyini daha da möhkəmləndirmişdi. 
Yeni iqtisadi strategiyaya uyğun olaraq 
qeyri - neft sahələrinin daha 
da genişləndirilməsi 
70 - 80-ci illərdə Azərbaycan sənayesinin inkişafının əsas 
səciyyəvi xüsusiyyəti hesab olunur. 1970 - 1980-ci illərin birinci yarısında 
respublikada 130-dan çox yeni sənaye müəssisəsi açılmışdı. Əvvəlki dövrlərdən 
fərqli olaraq Moskva müttəfiq respublikalarda çoxlu xərc tələb edən iri sənaye 
müəssisələrinin tikilməsinə böyük maraq göstərmirdi. Buna baxmayaraq, həmin 
dövrdə 
Azərbaycanda 
Bakı 
Kondisionerləri 
zavodu, 
Sumqayıt 
Kompressorlar zavodu, Bakı Dərin Dəniz Özülləri zavodu 
kimi nəhəng 
sənaye müəssisələri tikilib istifadəyə verilmişdi. SSRİ-nin rəhbəri L.İ.Brejnevin 
sərəncamına baxmayaraq, Moskvanın bəzi rəhbərləri Kondisionerlər zavodunun 
Bakıda tikilməsinə inadla müqavimət göstərirdilər. 
337 

---

Heydər Əliyevin qətiyyətli mövqeyi nəticəsində bu məsələ Azərbaycanın 
xeyrinə həll olundu. İki ildən az müddətdə yapon mütəxəssislərinin iştirakı ilə 
inşa edilən Bakı Məişət Kondisionerləri zavodu 1975-ci ildə məhsul istehsalına 
başladı. Bakı kondisionerləri SSRİ-də və xarici ölkələrdə böyük şöhrət 
qazanmışdı. 
Heydər Əliyevin təşəbbüsü və fransız mütəxəssislərinin iştirakı ilə 
tikilib, 1985-ci ildə istifadəyə verilmiş Bakı Dərin Dəniz Özülləri zavodu bu gün 
də Azərbaycanın neft sənayesində özünəməxsus yer tutur. 
1983-cü ildə Bakı - Qroznı neft kəmərinin istifadəyə verilməsi ilə 
respublikamız SSRİ-nin vahid neft kəmərinə qoşuldu və Sibir nefti emal 
olunmaq üçün Bakıya axmağa başladı. Bu dövrdə respublikada elektrik enerjisi 
istehsalını artırmaq üçün 1971-ci ildə Naxçıvanda Araz Su Elektrik Stansiyası 
(SES), 70-ci illərin ortalarında Tərtər Su Elektrik Stansiyası, 1981 - 1984-cü 
illərdə Şəmkir SES tikilib istifadəyə verilmişdi. 
1976 - 1980-ci illərdə Azərbaycanda 38 yüngül və yeyinti sənaye 
müəssisəsi tikilib istifadəyə verilmişdi. Üzümçülüyün respublikanın kənd 
təsərrüfatının əsas sahələrindən birinə çevrilməsi nəzərə alınmış və həmin 
dövrdə Azərbaycanda 2 milyon ton istehsal gücü olan müasir tipli ilkin şərab 
emalı zavodları işə salınmışdı. 
Nəqliyyat sahəsində də inkişaf göz qabağındadır. Azərbaycan ərazisinin 
şimal-qərb bölgəsini Bakı - Tiflis dəmir yolu xətti ilə birləşdirən və uzunluğu 
162 km. olan Yevlax - Balakən dəmiryolu işə salınmışdı. 1970 - 1985-ci illərdə 
Bakı metropoliteninin daha 8 stansiyası işə düşmüş, beləliklə, stansiyaların sayı 
16-ya çatmışdı. 1985-ci ildə Xəzərdə Azərbaycanı Qazaxıstanla birləşdirən bərə 
yolu açılmış və Gəncə şəhərində yeni aeroport istifadəyə verilmişdi. 
1969-cu ildən sonra respublikanın rəhbərliyi Azərbaycanda kənd 
təsərrüfatımn inkişaf etdirilməsini özünün birinci dərəcəli vəzifəsi hesab edirdi. 
Respublikada meliorasiya işləri genişləndirilmiş, Tərtərçay, Xanbulançay və 
Arpaçay su anbarlarının tikilməsi 145 min hektardan artıq əkin sahəsinin 
suvarılmasna imkan vermişdi. Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında yeni 
istiqamətlər müəyyənləşdirilmiş, bu zaman əsas diqqət pambıqçılıq və 
üzümçülüyün inkişafına yönəldilmişdi. Görülən tədbirlər nəticəsində 
respublikamızda pambıq istehsalı ildə 335 min tondan 883 min tona çatdırılaraq 
2 dəfədən də çox artmışdı. 1970 - 1980-ci illər arasında Azərbaycanda üzüm 
istehsalı 351 min tondan 1 milyon 481 min tona çataraq 4 dəfədən çox artmışdı. 
Taxıl, tütün və tərəvəz kimi kənd təsərrüfatı məhsullarının yüksək artımı 
şəraitində maldarlıq təsərrüfatı yenə ən zəif sahə olaraq qalırdı. 1970-1980-ci 
illərin əvvəllərində Azərbaycan sənaye və kənd təsərrüfatı istehsalının artımına 
görə həm İttifaq miqyasında, həm də bütün müttəfiq respublikalardan öndə idi. 
Lakin Azərbaycan sənaye və kənd təsərrüfatı sahəsində SSRİ rəhbərliyinin 
bütün planlarını artıqlaması ilə yerinə yetirsə də, respublikamız ət, süd, yağ kimi 
əsas ərzaq məhsullarına