Dərslik kimi təsdiq edilmişdir. Q. H. Bayramov 2008 Mənə tərcümənin əlifbasını öyrətmiş

U
L
 

---

edək:  ölmək-vəfat  etmək-gəbərmək-cəhənnəmə  vasil  olmaq, 
(to  die~to  pass  away-to  kick  the  buckeMo  go  to  the  hell)^ 
baş-kəllə  (head-skull)f  at-köhlən  (horse-steed).  Bu  sözlərin 
referenti birdir, ancaq onlar müxtəlif subyektiv münasibət ifadə 
edir.  Bu  subyektiv  (emosional,  expressiv,  üslubi)  münasibət 
praqmatik  münasibət,  onun  ifadə  etdiyi  məna  isə  praqmatik 
məna adlanır. 
Unutmaq  lazım  deyil  ki,  heç  bir  işarə  ayrılıqda,  yəni 
sistemdən  kənar  mənalı  deyil,  hər  bir  işarə  müəyyən  bir  işarə 
sistemi daxilində, həmin sistemin bir komponenti kimi fəaliyyət 
göstərir.  Məsələn,  küçə  hərəkətini  nizamlayan  üç  işıq  (qırmızı, 
sarı,  yaşıl)  ancaq  müəyyən  bir  ardıcıllıqla,  müəyyən  bir  sistem 
çərçivəsində  tənzimləmə  funksiyasını  yerinə  yetirir.  Digər  bir 
misal: Azərbaycan və ingilis dillərindəki stul və chair sözlərini 
götürək. Stul sözü mebel, avadanlıq, stol, kreslo və s. sözlərlə 
bir  münasibətdə,  ağac,  dəmir,  yumşaq,  bəzəkli  və  s.  sözlərlə 
ayrı münasibətdə, bol, stol, lampa, tar, ulaq və digər sözlərlə isə 
tam ayrı bir münasibətdədir. İşarənin eyni işarə sistemində ayrı 
işarələrlə  münasibəti,  əlaqəsi  dildaxili  (intralinguistic)  əlaqə, 
onların  kəsb  etdiyi  məna  dildaxili  məna  (intralinguistic 
meaning), yaxud qrammatik məna adlanır. 
İşarənin  semantik  quruluşu  (strukturu)  üç  kompo- 
nentdən-referensial,  praqmatik  və  dildaxili  (intralinqvistik) 
mənalardan ibarətdir, bunların hər üçü bir-biri ilə əlaqəli və həm 
də bir-birindən asılıdır. Tərcümə prosesində məxəz mətndəki bu 
mənalardan  hansı  tərcümə  mətnində  öz  əksini  tapır?  Birincisi,