Dərslik kimi tövsiyyə edilir. B a k I 1 6

MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI 
___________________________ 111 ____________________________ 
kontakt kanallarının inteqrasiya edilməsi də sərrast marketinq-
menecmentin vacib başlanğıc mərhələlərindəndir. 
Şəkil 20. Şirkətin sərrast marketinqinin təsir istiqaməti
Tarixən 3 əsas kontakt kanalından istifadə edilmiş, indi də 
istifadə edilir ki, bunlar da aşağıdakılardır:
•
İstehsalçı (satıcı) ilə istehlakçı (alıcı) arasında birbaşa 
kontakt; 
•
Poçtla kağız korrespondensiyalar yayılması və ya 
mətbuat və televiziya ilə reklam xəbərlərinin 
translyasiyası; 
•
Telefon kanalları vasitəsilə kontakt. 

---

MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI 
___________________________ 112 ____________________________ 
İnternet şəbəkəsinin yaranması ilə dördüncü kanal 
meydana çıxdı. Mövcud potensialının olduqca cüzi hissəsindən 
istifadə edilməsinə baxmayaraq, bu kanal, həm istehlakçılar, 
həm də istehsalçılar arasında çox tez və geniş populyarlıq 
qazandı. İnternet-kanal özündən əvvəlki 3 kanaldan prinsipial 
surətdə fərqlənir. Belə ki, burada ixtiyari informasiya və ya 
kommunikasiya əzəl-başdan rəqəmsal formada təsvir edilərək, 
şəbəkədəki kompüterlərdə emal edilir. Bu, iki vacib üstünlük 
yaradır: əvvəla, müxtəlif mənbələrdən daxil olan ilkin 
verilənlərin rəqəm formasına keçirilməsi ilə bağlı mürəkkəb 
problemi aradan qaldırır, ikincisi, böyük həcmli informasiya 
asan translyasiya edilir, saxlanır və müxtəlif kompüter-
informasiya və idarəetmə sistemlərində avtomatik emal edilir.
Lakin bəzi istehlakçılar hələ də birbaşa kontaktlara, 
istehsalçıların nümayəndələri ilə görüşlərə, digərləri telefon 
razılaşmalarına, başqaları isə ənənəvi poçt rabitəsinə üstünlük 
verirlər. Eyni bir istehlakçı müxtəlif zamanlarda müxtəlif 
səbəblər üzündən müxtəlif kanallardan istifadə edə bilir. 
İstehlakçı çox hallarda bir neçə kontakt kanalından istifadə 
etməyə çalışır. Məsələn, İnternetin köməyi ilə istehlakçı özünə 
lazım olan məhsulu və onun istehsalçısını tapır və eyni 
zamanda, həmin məhsulun satıldığı mağazanın yerini, 
telefonunu, elektron ünvanını (
e-mail) asanlıqla əldə edir. 
Sonra isə telefon vasitəsilə lazımi dəqiqləşdirmələr edib, 
məhsulu sifariş verir.
İstehlakçılar barədə müxtəlif kanallarla yığılan informasiya 
müxtəlif verilənlər bazalarında toplandığından, onların bitkin 
şəkildə emalını xeyli çətinləşdirir. 
Bundan əlavə, kanal istifadəçilərinin anonimliyi üzündən 
müxtəlif kontakt kanalları ilə alınmış informasiyaya əsasən 
ayrıca bir istehlakçı barədə ümumiləşdirici təsəvvür yaratmaq 

---