Dəri vərəmi - əvvəllər infeksiyaya yoluxmuş şəxslərdə inkişaf edən
Vərəm qurdeşənəyi
(Lupus vulgaris). Ən çox qadınlarda təsadüf edilir, müxtəlif for-
malarına görə fərqlənir.
Lokalizasiya
- üz (burun, yanaq, qulaq seyvanı), burun və ağız boşluğunun selikli
qişası (sərt və yumşaq damaq, diş əti, dil), az hallarda bədən, ətraflar.
Səpgi elementləri və onların təkamülü – düyüncüklər (qabarcıqlar) sarımtıl-qırmızı
və ya qırmızı-qəhvəyi rəngli, dairəvi formalı, kəskin sərhədli, 2-5 mm ölçüdə, yumşaq
konsistensiyalı olur, düyməcikli zondla basdıqda bataraq ağrı verir – “zond” simptomu.
Düyüncüklər (qabarcıqlar) diaskopiya zamanı sarımtıl-qonur rəngə çevrilir – “alma je-
lesi” simptomu. Düyüncüklər (qabarcıqlar) birləşməyə meylli, əvvəlcə dermanın içəri-
sində olmuş kimi az nəzərə çarpan, tədricən dəri səthindən qalxaraq daha artıq nəzərə
çarpan olurlar. Düyüncüklərin (qabarcıqlar) sağalma prosesində kifayət qədər tez bir
zamanda yumşaq, kənarları qeyri-hamar, girintili-çıxıntılı olan, dənəli dibi asanlıqla qa-
nayan, periferiya boyunca infiltrasiyalı halqalı, nəticə etibarilə çapıqlaşan xoralar əmələ
gəlir. Xoralaşmayan düyüncüklər (qabarcıqlar) çapıq atrofiyası ilə sağalır. Tuberkulin
sınağı – müsbət olur.
Vərəm qurdeşənəyinin növləri
•
yastı (lupus vulqaris planus) - düyüncüklərin (qabarcıqlar) bütöv ocaq əmələ gə-
tirərək birləşməsi, dəri səthində azacıq qalxmış, hamar və ya azacıq qabıqlanan müxtəlif
forma və ölçülü olması ilə xarakterizə olunur.
•
serpinginoz (lupus vulqaris serpinginosus) - ocaqların periferiyaya doğru bö-
yüməsi, müxtəlif inkişaf mərhələlərində düyüncüklərdən (qabarcıqlar) formalaşan
mərkəzdəki elementlərin reqressi ilə xarakterizə olunur.
•
psoriazformalı (lupus vulqaris psoriasiformis) – çox vaxt zədə ocaqlarının səthi-
nin lövhəvari qabıqlanması ilə xarakterizə olunur.
•
impetiginoz Leluara ((lupus vulqaris impetiginosus Leloir) – qartmaq əmələ
gəlməsi ilə nəticələnən papulyoz, papulyoz-pustulyoz və pustulyoz elementlərlə xarak-
terizə olunur.
•
qartmaqlı (lupus vulqaris crustosus) – geniş qartmaq təbəqələrindən ibarət olub,
dəri buynuzunu (lupus cornutus) xatır-
latması ilə xarakterizə olunur.
•
ziyilli (lupus vulqaris verrico-
sus) - zədə ocaqlarının səthində ziyilli
artımlarla xarakterizə olunur.
•
şişəbənzər (lupus vulqaris
tumidus) – zədə ocaqlarının nəzərə
çarpan infiltrasiyası və dəri səthindən
yüksəkliyə qalxması ilə xarakterizə
olunur.
•
xoralı (lupus vulqaris ulce-
rans)- zədə ocaqlarında düyüncüklərin
(qabarcıq) xoralaşması ilə xarakterizə
olunur.
Şək.8.4. Birincili dəri vərəmi
124
• mutasiyaedici (lupus vulqaris muti-
lans) – nəzərə çarpan infiltrasiya ilə müşa-
yiət olunan xoralaşmış ocaqların dərinliyə
yayılması, dərialtı piy toxumasının , burun,
qulaqların zədələnməsi, barmaq falanqası-
nın qopması və üzün eybəcər hala düşmə-
si, “canavar gəmirməsinə” oxşar olması
ilə xarakterizə olunur, qurdeşənəyi termini
bununla izah edilir.
Uzun müddət davam edən vərəm qur-
deşənəyinin ən ciddi ağırlaşmasında zədə
ocağında yastıhüceyrəli karsinoma sin. kar-
sinoma lüpusu - (lupus carcinoma) əmələ
gəlir.
Kollikvativ vərəm sin.
skrofuloderma
(Tuberculosis collicvativa sin.scrofuloder-
ma). Ən çox qadınlar və uşaqlarda təsadüf
edilir. İlk ocaqlardan limfo-hematogen des-
seminasiya nəticəsində inkişaf edən və lim-
fa düyünlərinin vərəmi ilə əlaqəli olmayan
birincili skrofuloderma ayırd edilir. İkincili
skrofuloderma - vərəmlə zədələnmiş limfa
düyünlərindən inkişaf edərək M.tubercu-
losis per continuitatum dəriyə düşür. Qarı-
şıq formaya da təsadüf edilir.
Lokalizasiya - limfa düyünlərinin lo-
kalizə yerlərində, ikincili skrofulodermada
- ən çox boyun nahiyəsində, birincili skro-
fulodermada - az hallarda ətraflarda.
Səpgi elementləri və onların təkamülü – düyüncüklər (qabarcıqlar) bərk, ağrısız,
əvvəlcə normal dəri rəngində olur, periferiyaya doğru böyüyərək, altdakı toxumaya bir-
Şək.8.5.Vərəm qurdeşənəyi(yastı forma)
Şək.8.6.Vərəm qurdeşənəyi (psoriaz for-
malı)
Şək.8.7.Vərəm qurdeşənəyi (ziyilli forma)
125
ləşən, ağrısız, bərk, göyümtül-qırmızı rəngli düyünlərə çevrilir. Sağalma prosesində dü-
yünlər yumşalır, irin və nekrotik kütlə ifraz olunmaqla deşilir, xoralar əmələ gələrək,
kənarları çox girintili-çıxıntılı, dibində sarımtıl qranulyasiya olan, qeyri-düzgün formalı,
bəndlər və məməcikli artımlara bənzər olan “girintili-çıxıntılı ” çapıqlar formalaşır. Tu-
berkulin sınağı çox vaxt müsbət olur.
Dostları ilə paylaş: |