Dərslik rəHBƏRLİk azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24 saylı

XI. ДЯРИНИН ВИРУС ХЯСТЯЛИКЛЯРИ
Sadə herpes
Kəmərləyici dəmrov
Qızılca
Ziyillər
İtiuclu kandilomalar
Kontagioz mollyusk
Sağıcıların düyüncükləri
Dərinin virus xəstəlikləri dermatozların geniş qrupunu təşkil edir ki, buraya bir sıra 
nozoloji formalar aiddir (cədvəl 1). Böyüklər arasında onlar 3-4% hallarda qeyd olunur, 
uşaqlar arasında isə bu patologiya ilə xəstələnmənin səviyyəsi 10%-ə çatır. Dərinin virus 
xəstəlikləri dermatoneyrotrop (sadə herpes və kəmərləyici dəmrov) və dermatrop (ziyil-
lər, kontagioz mollyusk, sağıcıların düyüncükləri) viruslar tərəfindən törədilir.
Cядвял 1. Вирус дерматозларынын тяснифаты
Dəri zədələnmələrinin qrupları
Nozoloji formalar
Herpeslər
Sadə
Kəmərləyici
Ziyillər
Sadə
Yastı
Daban
Sapvari
İtiuclu kandilomalar
Kontagioz mollyusklar
Pravaksiniya
Sağıcıların düyüncükləri
Əhalinin 90%-i I tip sadə herpes virusu (SHVI) ilə yoluxmuşlar. I tip SHV sensor 
paravertebral qanqliyalarda persistensiya edirlər. Əlverişsiz amillər (donma, stress və 
s.) təsiri altında virus aktivləşir və dəridə, çox zaman üz nahiyəsində qovuq reaksiyasını 
törədir.
Sadə herpes virusunun II tipi (SHV II) ilə yoluxma cinsiyyət yolu herpesinin klinik 
və ya asimptomlu formaları ilə xəstələrlə cinsi əlaqə zamanı baş verir və sonralar sakral 
qanqliyalarda virusun persistensiyası ilə müşayiət olunur. 
Su çiçəyi virusunun reaktivləşməsi (KRVİ, orqanizmin reaktivliyinin aşağı düşməsi, 
yaşlı və s.) çox vaxt kəmərləyici dəmrovun – herpes infeksiyasının daha ağır dəri forma-
sının yaranmasına gətirib çıxarır ki, bu da səpgilər boyunca ağrıların əmələ gəlməsi ilə 
müşayiət olunur, uzun müddət davam edən nevralgiyalarla, bəzi halarda isə MSS-nin, 
daxili orqanların, görmə orqanının zədələnməsi ilə müşayiət olunur.
Cinsi əlaqə zamanı yoluxan virus xəstəlikləri qrupuna həmçinin cinsiyyət orqanları-
nın ziyilləri də (itiuclu kandilomalar) və kontagioz mollyusklar da daxildir. Gənc yaş-

---

154
lı şəxslər arasında bu dermatozların artması meyli nəzərə çarpır. İİV ilə yoluxmuş və 
QİÇS-in klinik mərhələsində xəstəlik yayılmış və davamlı uzun gedişata malik olur.
Vulqar və yastı ziyilləri, məməcikli papillomaları törədən insanın papilloması virus-
larının aktivləşməsi də həmçinin immundefisit vəziyyətinin inkişaf etməsi və epiderma-
daxili immunloji nəzarətin zəifləməsi (Langerhans və Qrinsteyn hüceyrələri, T-limfosit-
lər) ilə əlaqədardır. Çox vaxt yuxarı yaş qruplarında papillomatoz törəmələr, keratomalar 
müşahidə olunur.