Digital parenting attitude scale: validity and reliability study

Çalışma Grubu 
Geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan ölçeğin uygulamasına; çocukları 6-18 yaşları arasında 
olan, İstanbul ili içerisinden elverişli örnekleme ile ulaşılan, 355 ebeveyn katılmıştır. Çalışma 
grubunun yaş ortalaması 40.9’dur. Çocukla yakınlıklarına ilişkin verilere bakıldığında; %70’inin 
anne, %26.9’unun baba ve %3.1’inin diğer yakınlar olduğu görülmüştür. Eğitim düzeylerine göre 

---

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 
ISSN:1302-8944 Yıl: 2018 
Sayı: 46 
Sayfa: 149-173 
155 
katılımcıların, sırasıyla en fazla lisans (%28.5), sonrasında lise (%24.3) ve ilkokul (%20.8) mezunu 
oldukları görülmektedir (Tablo 1).
Tablo 1
Çalışma Grubunun Eğitim Düzeyleri
Eğitim Düzeyi 
f 
% 
İlkokul 
74 
20.8 
Ortaokul 
48 
13.5 
Lise 
86 
24.2 
Önlisans 
19 
5.4 
Lisans 
101 
28.5 
Lisansüstü 
27 
7.6 
Toplam 
355 
100 
Ölçeğin test-tekrar test çalışması ise 34 ebeveynin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Test-tekrar test 
uygulaması katılımcılarının yaş ortalaması ise 41.19’dur. Geçerlik ve güvenirlikle ilgili analiz, 
ölçeğin üç hafta sonra, 34 kişilik aynı ebeveyn grubuna tekrar uygulaması ve analiz edilmesi ile 
tamamlanmıştır. 
Veri Toplama Aracının Geliştirilme Süreci 
Bu araştırmada, çalışmanın amacı doğrultusunda Dijital Ebeveynlik Tutum Ölçeği hazırlanmıştır. 
Ölçeğin geliştirilmesi sırasında; öncelikle teknoloji tutumları, ebeveynlik yaklaşımları ve ebeveyn 
aracılığı konusunda literatür taraması yapılmış; ardından hepsinin birbiri ile ilişkisi üzerine 
çalışılarak ölçek maddeleri yazılmıştır. Ölçeğin hazırlanan ve analizle alınan ilk hali, 13 maddeden 
oluşmakta olup beşli (Kesinlikle Katılıyorum, Katılıyorum, Kararsızım, Katılmıyorum, Kesinlikle 
Katılmıyorum) likert ölçeklendirme üzerinden yanıtlanmaktadır. Hazırlanan bu ilk formda maddeler 
yazılırken, ebeveynlerin çocuklarının dijital medya araçlarını kullanımlarına yönelik tutumlarını 
ölçmeyi amaçlayan, bilişsel ve duyuşsal ifadeler seçilmeye çalışılmış; maddeler arasında olumlu ve 
olumsuz ifadelere yer verilmesine ve olgusal ifadelerin olmamasına özen gösterilmiştir. Maddeler 
sade ve anlaşılır bir dille ifade edilmiştir. Tek maddede birden fazla yargı/düşünce/duyuş ifadesi yer 
almaması sağlanmıştır. Bir başka ifade ile, olumlu ya da olumsuz bir yargıyı değerlendiren bir 
maddeden alınan yüksek puan, o yöndeki tutumun gücünü göstermektedir. Ölçekte, maddelerde 
ifade edilen görüşlere yönelik onaylamayı göstermek için “tamamen katılıyorum” (5) ve 
“katılıyorum” (4) ifadeleri; görüşleri onaylamamayı göstermek için ise “hiç katılmıyorum”(1) ve 
“katılmıyorum”(2) ifadeleri kullanılmıştır. Maddeler hakkında olumlu veya olumsuz bir görüşün 
bulunmadığını belirtmek için ise “kararsızım”(3) ifadesine yer verilmiştir. 

---

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 
ISSN:1302-8944 Yıl: 2018 
Sayı: 46 
Sayfa: 149-173 
156 
Bir konu ile ilgili kapsamın belirlenmesinin bir yargılamayı gerektirmesi yanı sıra, bir ölçme 
aracında yer alan tanımların alandaki diğer uzmanlar ve aracı geliştiren araştırmacılar için ortak 
olması gerekliliğinden (Tavşancıl, 2010) yola çıkarak; hazırlanan 13 maddenin kapsam ve görünüş 
geçerliliğini sağlamak, anlaşılabilirliğini değerlendirmek amacıyla, Bilgisayar ve Öğretim 
Teknolojileri Eğitimi, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme ile Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık 
alanlarından 3 akademisyenin uzman görüşüne başvurulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda 
gerekli değişiklikler yapılmıştır. Ayrıca, ölçeğin anlaşılabilirliğinin değerlendirilmesi için, 10 
ebeveynden sesli düşünme tekniği ile maddeleri okuyarak cevaplamaları ve anlaşılmayan kısımları 
ifade etmeleri istenmiş, alınan geribildirimler doğrultusunda maddelerde düzeltmeler yapılarak 
anlaşılırlığı artırılmıştır. Bunların yanı sıra; benzer ölçek maddeleri, ölçek geliştirme konusundaki 
çalışmalardaki maddelerin ifade ediliş şekli ve literatürdeki ölçek maddelerinin yazımında dikkat 
edilmesi gereken noktalar konusundaki bilgilerden de yararlanılmıştır (Yavuz & Coşkun, 2008; 
Çelik & Kahyaoğlu, 2007; Rosen, Whaling, Carrier, Cheever & Rokkum, 2013; Tezbaşaran, 1996). 
Ölçeğin 13 maddelik son hali, 2016 yılı Aralık ayı ile 2017 yılı Mart ayları arasında 355 ebeveyne 
uygulanmış, ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizi bu veriler üzerinden gerçekleştirilmiştir. Test-
tekrar test güvenirliğinin belirlenebilmesi için ise 2017 yılı Nisan ayının ilk haftasında ulaşılan 34 
ebeveyn, üç hafta sonra tekrar uygulamaya katılmıştır
.