Transkortikal Motor Afazi (Transcortical Motor Aphasia)
Transkortikal Motor Afazi, Brocka Alanı’nın bütünleyici komşu motor alanlarla bağlantısının kopuk olmasından kaynaklanır.
T.M.A’ye neden olan lezyonun, sol hemisferde anterolateral’den frontal horn’a kadar olan bölgelerde ve bütünleştirici motor alanı içeren medial frontal lob’da olduğu bildirilmiştir (Damasio,1981).
Brocka Afazi’si ile belirtileri benzerdir:
Brocka Afazi’si ile belirtileri benzerdir:
akıcı olmayan-tekdüze (disprosodik),
telegramatik (konuşmanın temel anlamı ifade eden kelimelere indirgenmesi)
konuşmayı izleyen geçici konuşamama durumu.
Tekrar etme, objeleri isimlendirme ve anlama/kavrama sorunları vardır; ayrıca sağ-motor noksanlıklar da görülebilir (Benson, 1993).
Ayrıca, otomatik deyişler/ifadeler ve haftanın günleri gibi sözcük sıralarını üretme ve anlama, tamamlamada da bozulmalar olabilir.
Global Afazi, sol hemisferin perisylvian bölgesi, beyaz madde, bazal ganglia ve talamusu içeren geniş bir beyin lezyonundan kaynaklanmaktadır. Bu bölgelerdeki hasar ayrıca, sağ duyusal ve motor bozulmalara neden olur.
Yoğun konuşma terapisi (intensive speech theraphy), afazide kaybolan dil-işlem becerilerini tekrar geliştirmek için sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemle pek çok hasta bazı becelerileri tekrar kazanmıştır (Kertesz 1993).
Dissosiyatif konuşma bozuklukları çok hızlı ve tamamen iyileşme eğilimindeyken, ağır hasar, global ve duyusal afazi genellikle daha yavaş iyileşme göstermektedir. (Adams and Victor, 1993).
Dissosiyatif konuşma bozuklukları çok hızlı ve tamamen iyileşme eğilimindeyken, ağır hasar, global ve duyusal afazi genellikle daha yavaş iyileşme göstermektedir. (Adams and Victor, 1993).
Yaklaşık her 3 afazi hastasından 1’i ilk 3 ay içerisinde tamamen iyileşmektedir; 3 aydan sonra tamamen iyileşme olasılığı azalmaktadır (örneğin konuşmanın tamamen düzelmesi 6 aydan sonra pek mümkün değildir) (Kertesz 1995).
İyileşmenin tam olarak nasıl gerçekleştiği bütünüyle bilinmemektedir.
İyileşmenin tam olarak nasıl gerçekleştiği bütünüyle bilinmemektedir.
Bir olasılık:
beyin hasarının olduğu yere bitişik hücrelerin dil-işlem becerilerini geri kazandığı şeklindedir.
Bu görüşe alternatif;
hasar görmemiş beyin bölgelerinin ( muhtemelen,sağ hemisferde bulunan eş bölgelerin) zarar görmüş bölgeleri zamanla kompanse etmeyi öğrendiğidir (Blumstein 1981).
Afazinin Geleneksel Modeliyle ilgili Tartışmalar
Broca-Wernicke-Lictheim modeli nörolinguistik etkileşim açısından, 1970-80 yılları arasında yaygın olarak kabul görmüştür.
Çeşitli vaka çalışmalarında; afazisi olan kimi hastaların bazı konuşma türlerini anlayamazken bazılarını anlayabildikleri anlaşılmıştır. Bu sonuçtan sonra etkililiğini yitirmiştir B-W-L modeli.
Afazide anomali, sentaktik (sözdizimsel) karmaşıklığa bağlı olarak yükselmektedir.
Afazide anomali, sentaktik (sözdizimsel) karmaşıklığa bağlı olarak yükselmektedir.
Örneğin Broca Afazisi olan hastalar değerlendirmeye alındığında, bu kişilerin anlama açısından iyi oldukları bulunmuştur. Fakat cümledeki sözdizimsel (sentaktik) bilgiyi anlama söz konusu olduğunda bu anlamanın daha az yeterli olduğu görülmüştür (Caramazza and Zurif 1976; Berndt and Caramazza 1980).
“Köpek kedi tarafından kovalanıyor” (The dog was chasing by the cat) cümlesini, bu olayı gösteren resimle eşleştirmeleri istendiğinde Broca Afazi’si olan hastalar başarılı olamamışlardır.
Sözdimizi (sentaks) ne kadar karmaşıksa anlama o derece azdır.
Sözdimizi (sentaks) ne kadar karmaşıksa anlama o derece azdır.
Anlamsız/saçma cümleler de daha zor anlamlandırılmaktadır (örnek olarak; “the boy the apple is eating is tall”).
Ama fiil daha açık bir şekilde belirtildiğinde (kedi-köpek cümlesinde hangi hayvan kovalama işini yapmaktadır) eşleştirme görevi başarılı bir şekilde gerçekleştirilmektedir.
Bu nedenle, Berndt ve Caramazza (19080), Broca Afazi’si olanlardaki bozukluğu/eksikliği, sentaks anlamadaki bozukluk olarak tanımlamanın daha doğru olduğunu savunmuşlardır.
