Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi

Vatad juzvi ham asosan ikki xil:
1) 
vatadi majmu’ ikki harakatli va bir sokinning qo'shilishidan
hosil bo'ladi, ya’ni bitta qisqa va bitta cho'ziq hijoga teng: malak, palak
2) 
vatadi mafruq ikki harakatli o'rtasida bir harakatsiz harf kelishidan 
hosil bo'ladi. ya’ni bir cho'ziq va bir qisqa hijoga teng: hafta, chipta (- v ). 
Fosila juzvi ham ikki turli:
1) 
fosilai sug'ro uchta mutaharrikdan so'ng bir sokin kelishidan
hosil bo'ladi, ya’ni ikkita qisqa va bir cho'ziq hijoga teng: kapalak (v
2) 
fosilai kubro to'rt mutaharrikdan so'ng bir sokin kelishidan
hosil bo'ladi, ya’ni, uchta qisqa va bir cho'ziq hijoga teng bo'ladi:
kurashajak ( v v v - )
Keyingi ritmik bo'lak - ruknlai juzviarning muayyan tartibda
birikishidan hosil bo'ladi. Masalan, bitta vatadi majmu’ (v -) va ikki
sababi hafif (-) birikuvidan mafoiylun ( v ----- ) rukni hosil bo'ladi.
Aruz tizimining asosini tashkil etuvchi sakkizta asi rukn (asllar)
quyidagilar:
(v -)
v -);
Faulun
Foilun
v - -
- V -
Mafoiylun
Foilotun
Mustaf ilun
Mafulotu
- v - -
v - -
- - v -

---

Mutafoilun 
v v - v -
Mafoilatun 
v - v v -
Mazkur asllarning she’r misrasida muayyan tartibda
takrorlanishidan bahrlar yuzaga keladi. Aruz tizimida 19 ta asosiy
bahr mavjud bo‘lib, ulami tarkiblanishiga ko‘ra uch guruhga ajratish
mumkin:
a) bitta aslning takroridan hosil bo'luvchi bahrlar:
Faulun / Faulun ... = mutaqorib
Foilun / Foilun ... = mutadorik
Mafoiylun / Mafoiylun ... = hazaj