Dilmurod Quronov adabiyot nazariyasi

Tayanch tushunchalar:
poetik leksika, poetik sintaksis, evfoniya; nutqning semantik
xususiyatlari, intonatsion-sintaktik qurilishi; leksik-frazeoiogik vo-
sitalar, nutqiy semantika, intonatsion-sintaktik sath, fonetik sath,
ritmik sath; so'zning nominativ tasviriyligi, so'zning nominativ-
usiubiy ifodaviyligi, so‘z tanlash, so‘z tanlashda umumodatlanii-
gan normad an og‘ish, davr ruhi, istorizmiar, arxaizmlar, jo y koio-
riti, dialektizmiar, personaj nutqini individuailashtirish, jargonlar,
argoiar
; 
varvarizmiar, vuigarizmlar, tasvir predmetiga munosa-
batni ifodalash, sinonimlar.
Savol va topshiriqlar:
1. Nima uchun B.Tomashevskiy «stilistikani - tilshunoslikning 
badiiy nutqni o'rganuvchi sohasini poetikaga kirish» deb hi- 
soblaydi? Bu fikrga munosabatingiz qanday? Badiiy nutq qu- 
rilishiga oid ilmiy qarashlardagi farqii va mushtarak nuqtalarni 
tavsiflab bering.
2. Badiiy nutqda «so'zning nominativ-tasviriy ma’nosi aktualla- 
shadi» degan fikrni qanday tushunasiz? Nima uchun badiiy 
nutq tarkibida so‘z o'zining asliga qaytadi deb hisoblanadi?
3. So'zdagi tasvir imkoniyatlarining voqelanish darajasi nima- 
larga bogMiq deb o‘ylaysiz? So‘z bilan tasvirlash jarayonidagi 
eng muhim deb qaysi amallami ko'rsatish mumkin? So‘z bilan 
chizilgan manzara kompozitsiyasi bilan matn kompozitsiya- 
sining munosabatini, ularning bir-biriga bogMiq ekanini konk­
ret misol yordamida izohlab bering.
4. So‘z qo'ilashda umumodatlanilgan normadan og‘ish bilan 
so‘z qo'ilashda xatoga yo'l qo'yish orasidagi asosiy farq ni- 
mada? So'z qo'llashdagi normadan og'ishda kuzatiluvchi ba- 
diiy-estetik maqsadlarni tavsiflang, ularning har biriga badiiy 
asarlardan misollartoping.
272
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

5. Personaj nutqini individuallashtiruvchi leksik vositalarni se- 
vimii adabiy qahramoningiz misolida tavsiflab bering. Ista- 
gan asarni oling-da, antipod personajlarni ta’riflashda mualiif 
qo'llagan so‘zlarni ikki ustunga yozib cbiqing. Ayting-chi, agar 
aniq vazifani qo'yib o'qimaganingizda, bu farqlaming ham- 
masini ko'rarmidingiz?
Adabiyotlar:
1. БобоевТ., Бобоева 3. Бадиий санъатлар.-Тошкент, 2000.
2. Винокур ГО. О языке художественной литературы. - М.,
1991.
3. Григорьев В. Поэтика слова. - М., 1979.
4. Йулдошев М. Бадиий матн лингвопоэтикаси. - Тошкент: 
Фан, 2008.
5. Квятковский А.К. Поэтический словарь. - М., 1966.
6. Лапасов Ж. Бадиий матн ва лисоний тах,лил. - Тошкент: 
Ук;итувчи, 1995.
7. Умуркулов Б. Бадиий адабиётда суз. - Тошкент: Фан, 1993.
8. Крдиров П. Тил ва дил. - Тошкент, 2005.