Dilorom qosimova menejment nazariyasi

X u losa
M ark etin g - inson ehtiyoji va talablarini t a ’m inlash va foyda 
olish bilan am alga oshadigan, tovarlar sotilishini ta ’m inlash, ayir- 
boshlashni tezla sh tirish g a q aratilgan faoliyat.
M arketing ishi m axsus m arketing dasturlari orqali amalga oshiri- 
ladi, u lard a xaridorlarni va raq o b atch ilarn i o 'rg a n ish asosida to ­
v a rla r sifa tin i y a x sh ila s h , to v a r n arx in i o ‘z la s h tiris h , re k la m a 
o 'tkazish, tovarlarni o‘z vaqtida yetkazib berish, xaridorlarga m a ’qul 
tushad ig an xizm at k o 'rsa tish kabi chora-tadbirlar kiradi.
M ark etin g faqat bozordagi talab-ehtiyojni qondirish vositasigi- 
na bo ‘lm ay, balki ishlab chiqarish sam aradorliginin g ham yuqori 
b o ‘lishiga qaratiladi. S hu sababli m a rk e tin g bozor iqtisodiyotini 
boshqarib tu rish d a k a tta aham iyatga ega.
Tovar-pul m unosabatlari shunday bebaho xu su siy atg a egaki, u 
jam iy atn in g o ‘zini boshqarish m exanizm i bilan qurollantiradi.
Korxona 
- bu butlovchi qurilm a, uskuna, yordam chi qurilma- 
lar, ta ’m inot predm etlari va ishbilarm onlar doirasining k atta bozori.
M arketing tadqiqotlarining m aqsad va m azm uni doimo va tizimli 
ravishda korxonani boshqarish jarayonida tashkil etiladi.
Tayanch iboralar
M a r k e tin g , m a r k e tin g boshqaruvi, m a rk e tin g s t r a te g i y a s i ,
m arketingn i rejalashtirish, to v a rla r s e g m e n ta ts iy a si, m arketing
ta d q iqotlari, bozor, m a rketin g kichik tizim i, m ark etin g turlari.
M avzu bo'yicha atam alar va test savollari
A tam alarni tanlash. 
H ar qaysi 
A 
ustundagi atam aga m os В 
u stundagi t a ’rifni tanlang.
A
В
1. M ark etin g
a) tovarning, narxnjng, tarqatish usuilarining 
va rag‘batlash usuilarining moslashuvi. Buning 
uchun marketing axboroti, marketingni rejalash-
148

---

tirish, marketing xizmati va marketing nazoratini 
tashkil etish zarur. Bularning ham m asi m ar­
ketingni boshqarish jarayonini tashkil etadi
2. M ark etin g
xizm ati vazifalari
b) talab yaratish, talabni rag'batlantirish, bozor­
ni o'rganish, tovarlar assortimentini rejalashti­
rish, tovarlarning bozorga chiqishini ta’minlash, 
reklamani yaratish, talabni ko'tarish va tushirish
3. M ark etin g
vazifalari
d) tovar va xizm atlarni sotib oluvchi, so 'n gra 
u larn i boshq a is te ’m olch ilarg a s o tish yoki 
y etk az ish m aqsadida boshqa to v ar va x iz ­
m atlarn i ishlab ch iq arish d a foydalanadigan 
shaxs va tashkilotlar yig'indisi
4. B ozorning 
potensial hajmi
e) bozorni, jam iyat talab ahvoli va dinami- 
kasini o'rganish, tovarlar reklamasini, perspektiv 
m ahsulotlarni aniqlash, bu tu n m ark etin g xiz- 
m atini koordin atsiyalash
5. Bozorni seg- 
m entlash
f) axborotni ta rq a tis h n in g pullik vo sitalari 
y o rdam ida am alg a oshiriladigan k o m m u n i­
k atsiy a shakllari
6. R eklam a
g) alm ashuv v o sitasida talab va is te ’molni 
qondirishga yo'naltirilgan insoniy faoliyat turi
7. M ark etin g
b o'y ich a boshqa- 
ru v c h ila r
h) m ark e tin g holatini tahlil etuvchi, tovar- 
larni sotish, reklam a, narxni y aratish bilan 
sh ug'u llan u v ch i m ansabdor sh axslar
8. B ozorga kirib 
chiqarish strateg i- 
y asi
i) m aqsadlarni aniqlash, tashkiliy tuzilishni 
m ukam m allashtirish, zam onaviy texnologiya- 
ni olish, xodim larni tayyorlash, xalqaro d ara­
jadagi tovarlar y aratish, bozorga chiqarish, 
korxonani yuqori rentabellikka aylantirish
9. S an o atg a 
y o 'n a ltirilg an
to v arla r bozori
j) ehtiyojidagi tavsiflari, o‘zini tutishi, farqlari 
asosida iste ’m olchilarni g u ru h larg a ajratish
jara y o n i
10. M ark etin g
m ajm ui
k) m a ’lum vaqt intervalida am alga oshishi 
m um kin bo'lgan sotib olishlar hajmi. B ozor­
ga yangi tovarlarni kiritishda muhim ahamiyat- 
g a ega
149

---