Dilorom qosimova menejment nazariyasi

nim asi bilan farq qiladi?
10. S a n o a tg a m o 'lja lla n g a n to v a rla r b o zo rid a x arid q ilish 
jarayonida qanday vaziyatlar vujudga kelishi m um kin?
151

---

13-bob. IJTIMOIY MENEJMENT
13.1. Ijtim oiy m enejm ent obyekti
13.2. Jam oan in g ijtim oiy rivojlan ishi
13.3. Inson xu lq i om illari tizim i
13.4. Guruhlar va u larn in g ah am iyatlari
13.5. Xotorn tajribalari
13.6. M en ejm en t n a z a r iy a sig a X otorn ta jr ib a sin in g
ta ’siri
13.1. Ijtim oiy m enejm ent obyekti
Iq tiso d iy o tn i b o sh q arish ishlab ch iq arish n i b o sh q arish n ig in a 
em as, balki kishilar, ularning m unosabatlari, shu jum ladan, ijtimoiy 
m unosabatlarni ham boshqarish demakdir. Keng m a ’noda iqtisodiy 
m unosabatlar ham ijtimoiy m unosabatlarni bildiradi, chunki ular kishi­
lar o‘rtasidagi m unosabatlarni ifodalaydi. Ijtimoiy m unosabatlarning 
ikkinchi darajasi - ishchilar, dehqonlar va ziyolilar o'rtasidagi, mil- 
latlararo va m illatlar ichidagi, shahar va qishloq o'rtasidagi, aqliy va 
jismoniy m ehnat bilan shug'ullanuvchilar o'rtasidagi m unosabatlardir. 
Ijtim oiy m u n o sab atlarn in g to 'rtin ch i darajasi - m ehn at jam oalari 
o'rtasidagi va jam oa azolari m unosabatlaridir. Ijtimoiy m u nosabat­
larning bu uch darajasi bir-biri bilan cham barchas bog'liq. Ijtimoiy 
m enejm ent har bir darajasining obyekti - inson. Ijtimoiy m unosa­
batlarni boshqarish insonni, kishilarni boshqarishdan iboratdir. O ’z 
navbatida, ijtimoiy m unosabatlar m ohiyatini aks ettiruvchi insonni 
boshqarish bu m unosabatlarni boshqarishni bildiradi.
Birinchi ikki darajada ijtimoiy munosabatlarni boshqarish davlat 
to m o n id an , K o n stitu tsiy a , qonun va qaro rlarg a m uvofiq am alga 
oshiriladi. M eh n a t jam oalari darajasida m ehnat jam oalarini boshqa­
rish korxona m a’m uriyati tom onidan m eh n at jam oasi ishtirokida 
am alga oshiriladi.
Korxona faoliyatida asosiy o'rinni ishlab chiqarish jam oasi egal- 
laydi. Korxona faoliyati sam aradorligi kadrlar tanlash g a, u larn in g 
topshirilgan vazifalar bo'yicha qay darajada unum li m eh n at qilish- 
lariga bog'liqdir. Kishilarni boshqarish quyidagilarni ko'zda tutadi:
152

---

- h a r bir in so n n in g ijtim oiy ah am iy ati, ishlab chiqarish dagi 
o ‘rni, vazifalari, huquq va m ajburiyatlarini belgilash. Kishi tom oni­
dan egallanuvchi o'rin jam oa hal etuvchi masalalar, kishining tayyor- 
garlik darajasi, qobiliyat va qiziqishlariga bog'liq bo'ladi. Bu o'rin 
turli huquq, texnik-texnologik 
m e ’y o r
va vakoiatlar bilan belgilanadi;
- har bir insonning o'z ijtimoiy o'rni, vazifasi, majburiyatlari, haq- 
huquqlarini bilishi. Bunga ilm olish, tarbiya, m utolaa orqali erishiladi;
- har bir inson o'z ijtimoiy vazifasini bajarishi. Bunga en g aw alo, 
moddiy va m a ’naviy ra g 'b atlan tirish tizim i, un in g um um iy va k as­
biy tayyorgarligi, intizomliligi va javobgarlik darajasi bilan erishi­
ladi. Kishi m a’lum bir jam oa azosi bo'lgani sababli un in g egallay- 
digan ijtim oiy o'rni ko'p jihatdan jam oaga bog'liq bo'ladi.