Dilorom qosimova menejment nazariyasi

13.2. Jam oan in g ijtim oiy rivojlan ishi
J a m o a n in g ijtim oiy rivojlanishiga inson h ayoti bilan bog'liq 
hal qilinishi lozim bo'lgan m asalalar m ajm ui, iqtisodiy va ijtim oiy 
m asalalar to'plam i sifatida qaraladi.
B ozor m un o sab atlar! sh aro itid a k o rx o n a la r iqtisod iy va ijti­
moiy m asalalarni hal etishda ancha erkinliklarga ega bo'ldilar. Korxo­
na jam oasi o 'z m ablag'idan o'zi m ustaqil ravishda foydalanish hu- 
quqiga ega, jam oaning har bir azosi uning va u orqali butun jam iyat- 
n in g iqtisod iy , ijtim oiy, m a ’naviy m asala la rn i hal qilishda faol 
qatnashish uchun kengroq imkoniyatlarga ega bo'ladi. Korxona jamoa­
si texnikaviy, iqtisodiy ko'rsatk ich lar bilan bir qatorda o 'z ijtimoiy 
m uam m olarini yechishga ham harakat qiladi. Bu asosan korxonani 
ijtm oiy-iqtisodiy rivojlantirish bo'yicha ikki g u ru h g a b o 'linu vch i 
tadbirlar vositasida am alga oshiriladi. Birinchi g uruh tad birlar ja ­
m oa ijtimoiy tarkibini qayta tashkil etishga qaratilgan. Fan-texnika 
yutuqlarini ishlab chiqarishga joriy qilish bilan u n in g sam aradorli- 
gi, ishlovchilarning m alakasi, m adaniyatiga b o 'lgan talab ortadi, 
yangi kasblar vujudga kelib, eskilari yo'qolib boradi.
Fan-texnika taraqqiyoti, m exanizatsiyalash va avtom atlashtirish 
ko'pchilikni oldin sh u g 'u llan g an ishidan bo'shatadi. Q achon, qan- 
cha ishchi ishdan bo'shashi, ularning qanchasini qayta tayyorlash, 
qayerga ishga joylashni oldindan ko'ra bilish zarur.
153

---

Bozor m unosabatlariga o'tish, shuningdek, ishlovchilam ing ijti­
moiy tabaqalanishiga o'zgartirish kiritadi. Bozor iqtisodiyoti uchun 
tadbirkor, ijodiy yondashuvchi, bilimlarini qo'llay oluvchi, m enejm ent, 
m ark etin g va biznesni biluvchi kishilar kerak. Ijtimoiy rivojlanish 
tadbirlari ichida kadrlarni barqarorlashtirish va ularning qo'nimsizligini 
tug atish bo'yicha tadbirlar alohida o'rin egallaydi.
Ikkinchi g u ru h g a kiruvchi tadbirlar ishchilar m oddiy farovon- 
ligini oshirish (ish haqini ta rtib g a solish, m oddiy ra g 'b atlan tirish
tizim ini tak om illashtirish), m adaniy-m aishiy hayot sharoitini yax- 
sh ilash g a (y a sh ash sharoiti, m adaniy m aishiy xizm at k o 'rsa tish , 
um um iy ovqatlanish, dam olishni tashkil etish va h.k.) qaratilgandir.
Ijtim oiy rivojlanish bo'yicha tadbirlar iqtisodiy jih atd an asos- 
langan va texnikaviy-iqtisodiy tadbirlar bilan uzviy bog'liq bo'lishi 
kerak. B oshqa tom ondan texnik iqtisodiy tadbirlar ijtim oiy tadbir- 
larni am alga oshirish uchun asos bo'lib xizm at qiladi va m eh nat 
ja m o a s i a ’zo la ri e h tiy o jla ri v a m a n fa a tla rin i h a r to m o n la m a
qondirishga qaratilgan bo'lishi kerak. S hunday qilib, m ehn at jam o- 
a sin in g ijtim o iy riv o jlan ish i k o rx o n a u m u m iy b iz n e s-re ja sin in g
tarkibiy qism idan iboratdir.