Dilorom qosimova menejment nazariyasi

1.3. M enejm ent ilm in in g kelib ch iq ish i
10

---

bo'lim yoki sektor) u m um iy ishning bir qismini bajarishga majbur. 
Shu har bir qism tashkilotning um u m iy maqsadlariga erishish uchun 
zarurdir. Biroq, m e h n a tn in g bunday taqsim lanishining natijasi har 
bir funksional bo'linm a o'ziga tegishli b o ‘lgan m aqsadlarni ishlab 
chiqishidan iborat. M asalan, ishlab chiqarish b o ‘limi, odatda, ishlab 
ch iq a rish chiqim larini k a m a y t i r i s h va ishlab ch iq arish h ajm ini 
ko 'p a y tirish bilan s h ug'ullanadi. M a r k e t in g bo'limi sotish hajmi 
birligi chiqimlarini m inim um ga keltirish va u hajmni m aksim um ga 
chiqarishga h arak at qiladi. M oliya bo'limi tash k ilo tn in g sarm oya 
yo ‘naltirish siyosatini optimizatsiya qilishga urinadi. Kadrlar bo'limi 
yaxshi ishchilarni kam xarajat qilish asosida yollash va ularni tash- 
kilotda ushlab qolishga bor kuchini sarflaydi. Bu m aqsadlar har 
doim ham mohiyati bo'yicha bir-biri bilan kelishm asdan, ko'pincha 
bir-biriga zid bo'ladi».
Q a ror qabul qilishni modellash va m unosib usullar bo'yicha 
idora xizmatlari m utaxassislari m aqsadlar farq qilishi m unosabati 
bilan bog'liq bo'lgan m urosalarni baholashga h arak at qilib, qara- 
ma-qarshi m aqsadlarning balansini t a ’minlab beradigan alternativ 
qarorlarni aniqlamoqdalar. M e n e jm e n t ilmi nuqtai nazaridan yon- 
dashuvni tush u n ish sizga idora m utaxassislari bilan unumli m uom ala 
qilishga va tashkilot m u am m olarining unumli yechimini aniq ifoda 
qilishda ular bilan ishlashga yordam beradi.
1.4. M enejm ent ilm in in g o ‘ziga xos x u su siy a tla ri
Bugungi kunda «m enejm ent ilmi», «qabul qilish ilmi», «tizimli 
tahlil», «tizimlar haqida ilm», «operatsiyalar tadqiqoti» kabi bir- 
birini almashtirib qo'yish m um kin bo'lgan tu shunchala rni uchratish 
m u m k in . M e n e j m e n t ilm in in g y o n d a s h i s h s ifa tid a o ‘ziga xos 
xususiyatlari quyidagicha:
- ilmiy usulning qo'llanilishi;
- tizimli yondashish;
- modellar ishlatilishi.
Ilmiy usul m enejm ent ilmi m aktabining amaliyotda birinchi bor 
ishlatilgan, har qanday ilmiy tadqiqotning. fundam ental tadbiridir. 
U uch bosqichdan iborat.
11

---

1. Kuzatuv. 
Gap m uam m o va vaziyat haqida axborotni obyektiv 
tarzda yig'ish va tahlii qilish ustida ketmoqda. Masalan, mahsulot- 
larga ehtiyoj va zaxiralar darajasi o ‘rtasidagi bog‘liqlik ko‘rib chi- 
qilayotganda rahbar zaxiralar darajasi ehtiyojga qarab o'zgarishini 
baholashi kerak. (Bugungi kunda ilmiy tahlilning bu va deyarli ham- 
ma hoshqa jihatlari, odatda, idora b o linm a la ri mutaxassislari to- 
monidan o ‘tkaziladi).