Dinshunoslikka
Diniy qadriyatlar tiklanishining jamiyat ma’naviy hayoti rivo-
Yüklə 4,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4. Diniy qadriyatlar tiklanishining jamiyat ma’naviy hayoti rivo-
jidagi o‘rni va ahamiyati. Uzoq davom etgan mafkuraviy tazyiqqa qaramay, O‘zbekiston xalqi avloddanavlodga o‘tib kelgan tarixiy qadriyatlar va o‘ziga xos an’analarni saqlab qolishga muvofiq bo‘ldi. Buyuk istiqlol esa ularning har tomonlama rivoji uchun imkoniyatlar ochib berdi. Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda diniy tashkilotlarning soni o‘sdi. 1990yilda Respublikada 119 ta diniy tashkilot, 2 ta diniy o‘quv yurti mavjud bo‘lgan bo‘lsa, 2014yilning 1oktyabr holatiga ko‘ra, respublikada 16 diniy konfessiyaga mansub 2223 ta diniy tashkilot, 297 shu jumladan, O‘zbekiston musulmonlari idorasi, Qoraqalpog‘iston musulmonlar qoziyoti, O‘zbekiston musulmonlar idorasining viloyat lar va Toshkent shahridagi vakilliklari, Toshkent islom instituti, 9 ta madrasa, 2037 ta masjid, Rus pravoslav cherkovi Toshkent va O‘zbekiston yeparxiyasi, Pravoslav seminariyasi, Rimkatolik mar kazi, Yevangil xristian baptistlar cherkovlari uyushmasi, To‘liq Injil xristianlar cherkovlari markazi, protestant seminariyasi, Bi bugungi kunda 2186 ta diniy tashkilot erkin faoliyat ko‘rsatmoqda. Ulardan eng yirigi O‘zbekiston Musulmonlari idorasi, liya jamiyati, 151 ta xristian cherkovi, 8 ta yahudiy, 6 ta bahoiy jamoasi, 1 ta Krishna jamiyati va 1 ta Budda ibodatxonasi faoliyat yuritmoqda. 130 dan ziyod millatga mansub aholining 94 % dan ortig‘i islom, 3.5 % ga yaqini pravoslav diniga mansub, qolganlarini boshqa konfessiya va killari tashkil etadi. Eng avvalo, asrlar davomida umummilliy qadriyat darajasi ga ko‘tarilgan diniy bayramlar – Ramazon va Qurbon hayitlari ning O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari (1991 yil 11apreldagi 193sonli; 1991yil 20iyundagi 221sonli ) bilan dam olish kuni deb e’lon qilingani va ular ommaviy ravishda, eminerkin nishonlana boshlanganini ta’kidlash zarur. Din sohasida olamshumul ahamiyat kasb etgan ulamolarning merosini o‘rganish, ajdodlarimiz tomonidan ko‘p asrlar mobayni da yaratib kelingan g‘oyat ulkan, bebaho ma’naviy va madaniy merosni tiklash davlat siyosati darajasiga ko‘tarilgan nihoyatda muhim ijtimoiy hodisa bo‘lib qoldi. Imom Buxoriy, Bahouddin Naqshband, Najmiddin Kubro, Imom Termiziy, Imom Moturidiy, Burxoniddin Marg‘inoniy, Abduholiq G‘ijduvoniy, Xoja Ahror Valiy kabi mutafakkirlari mizning yubileylari o‘tkazildi. Ulkan va boy madaniyatimizning uzviy qismi bo‘lmish islom madaniyati va axloqi masalalarini chuqur o‘rganish ilmiy tadqiqotlarda markaziy o‘rinni egalladi. Qur’oni Karim ma’nolarining tarjima va tafsiri, Imom Buxo riyning hadislar to‘plami, Burhoniddin Marg‘inoniyning «al 298 Hidoya», Imom Termiziyning «Sunan atTermiziy», Abu Lays Samarqandiyning «Tanbehulg‘ofilin» asarlari, Bibliya (Yangi Ahd), shuningdek, Qadimiy Ahdning ba’zi qismlari (Sulaymon hikmatlari, Rut, Ester va Yunus payg‘ambarlar tarixi) ilk marta o‘zbek tiliga tarjima qilinib, nashr etilganligini ham ana shunday ijobiy natijalar sirasiga qo‘shish mumkin. Eski masjid, maqbara va ziyoratgohlar ta’mirlanib, yangilari bunyod etildi, diniy bilim yurtlari tarmog‘i kengaytirilib, sifat va saviyasi takomillashtirildi. Yüklə 4,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|