Diplom iŞİ 2015 MƏMMƏdova nəRMİn azərbaycan döVLƏT

Komvol Yun Parçaların Keyfiyyətinin ekspertizası
. 
58 
altında bərpa olunmasına görə parçanın əzilmə dərəcəsini təyin edirlər. Adətən 
tədqiqat zamanı 2 növdə sınaq nümunələrinin seçilməsini məsləhət görürlər. 
Götürülmüş nümunə (5 ədəd) cihazın əşya stolu üzərində yerləşdirməklə 180º 
bucaq altında qatlanaraq müəyyən yük altında 15 dəqiqə ərzində sıxılır. Sonra yük 
aralandıqdan sonra 5 dəqiqə ərzində istirahətdə saxlanılaraq qatlanma bucağının 
bərpa olunması vəziyyəti (α bucağı) ölçülür. 
Parçanın əzilməyə qarşı davamlılıq əmsalının (H) hesablanması üçün 
aşağıdakı düsturdan istifadə edilir: 





555
.
0
100
180
H
Hesab edirlər ki, parçanın əzilməyə qarşı davamlılığı onların upruqluq 
xassəsindən çox asılılığı vardır. Belə ki, parçanın upruqluğu nə qədər çox olarsa, 
verilmiş formanı yaxşı saxlayar və az əzilməyə məruz qalar. Adətən modelçi 
rəssamlar bu və ya digər geyim əşyasının modeli üzərində işləyərkən istər-istəməz 
o, seçilmiş parça materialının əzilməsi xassəsini mütləq nəzərdən keçirməlidir. 
Bunu belə də izah etmək olar. Əgər geyim əşyası daha çox əzilməyə məruz qalan 
parça materialından hazırlanırsa, bu zaman dizayner parçanın istismar zamanı 
hansı qüvvə altında deformasiyaya məruz qalması imkanını nəzərə almalıdır. Yəni 
əgər geyim əşyası insan qamətinə kip olurursa, bu zaman parça materialı daha çox 
qüvvəyə məruz qalacaqdır. Belə halda parça materialında əzilmə və qatlanma 
halları çox asanlıqla baş verəcəkdir. Bu isə geyimin bütövlükdə estetik görünüşünə 
pis təsir göstərəcəkdir. Odur ki, daha çox əzilən parça materialından geyim əşyası 
hazırlanarkən ölçüsündə xeyli kənarlaşmalara yol verilir ki, hərəkət üçün sərbəstlik 
yarana bilsin. Bu vəziyyətdə parça materialına güc az düşəcək və az da əziləcəkdir. 
söylənilən fikirlərə görə parçanın əzilməsinə təsir edən amillərdən biri ətraf 
mühitin nisbi rütubətidir. Nisbi rütubətin artması ilə materialın deformasiyası artır 
və o asanlıqla əzilir. Bu mənada parçanın emalında əzilməyə qarşı arayışlandırıcı 
maddələrdən istifadə edirlər ki, materialın upruqluğu çoxalır və əzilməsi isə azalır. 
Eyni zamanda parçanın toxunması növü də onun əzilməsinə əsaslı surətdə təsir 
göstərir. Belə ki, iplik və saplar bir-birlərini nə qədər çox əymiş olarsa, parçanın 

---