Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

6-BOB. MAKARON VA YORMA MAHSULOTLARI
ISHLAB CHIQARISHNING TEXNOLOGIK
XUSUSIYATLARI
Makaron ishlab chiqarishning zamonaviy holati va
rivojlantirish vazifalari
Makaron mahsulotlari un va suv, ba’zida esa oqsilli boyituvchilar 
yoki ta’m beruvchi moddalar qo‘shib tayyorlangan oshpazlik yarim 
tayyor mahsuloti hisoblanadi.
Makaron mahsulotlari ugra osh, lag‘mon ko‘rinishida. Sharqda 
uzoq yillardan beri tayyorlab kelingan. Taxminlarga ko‘ra, Marko 
Rolo Sharqqa qilgan sayohatidan so‘ng (XI asrning oxiri) Yevropaga 
makaron mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasi kirib kelgan. 
Ammo tarixiy hujjatlarda Italiyada X asrning boshlarida, ya’ni 
Marko Roloning Xitoyga qilgan mashhur sayohatidan ancha oldin 
makarondan taomlar tayyorlanganligi aytib o'tilgan.
Makaron mahsulotlarini sanoat miqyosida ishlab chiqaruvchi 
korxonalar Italiyada XVI asrning oxirida, Rossiyada XVIII asrning 
60-yillarida (1797-yil Odessa shahrida), keyin esa Fransiya va 
Germaniyada vujudga kelgan.
Jahonda makaron mahsulotlarining ommabopligi va ularga 
bo‘lgan talabning ortishi tufayli makaron sanoati tez rivojlandi. Bu 
esa uzoq davom etuvchi va ko‘p energiya talab qiladiganjarayonlami 
qisqartirish va mahsulot tayyorlashni oshirish imkoniyatini beradigan 
jadal texnologiyalarni joriy qilishga zamin yaratdi.
Avvalgiday, bugungi kunda ham Italiya makaron mahsulotlari 
ishlab chiqarish, iste’mol qilish va eksport qilish (chetga chiqarish) 
bo‘yicha oldingi o ‘rindagi mamlakat hisoblanadi. Oxirgi o ‘n yillikda 
Italiyada makaron mahsulotlari ishlab chiqarish 1800...2500 ming 
tonnani tashkil qilgan. Aholi jon boshiga 26 kg (janubiy hududlarda 
yiliga 40 kg dan ortiq) makaron mahsuloti to ‘g ‘ri kelib, ishlab 
chiqarilgan mahsulotning 20 foizdan ortig‘i chet mamlakatlarga 
eksport qilingan.
Makaron sanoati uchun ishlab chiqarilayotgan unlarni asosan 
qattiq yoki yuqori shaffoflikdagi (shaffbfligi 60% kam bo‘lmagan)
176

---

yumshoq bug‘doy navlaridan tayyorlanadi. Makaron uchun tay­
yorlangan unlarning yirikligi va uning kleykovina miqdoriga yuqori 
tala6 q o ‘yiladi.
An’ana bo‘yicha bunday un bahorgi qattiq 
bug‘doydan 
tayyorlanadi. Keyingi yillarda kuzgi IV tipli qattiq bug‘doyning ekin 
maydonlari ko‘payib bormoqda, bu don texnologik tarkibi bilan II 
tipli «Durum» bug‘doyiga yaqindir. jadvalda makaron unining 
yirikligiga qo‘yilgan normativ talablar berilgan.