70-rasm. Sholi donining
uzunasiga kesimi:
1
- gul q o b ig
'/;
2-
endosperm; 3- aleyron qismi;
4-urug ‘ qobig ‘i;
I
tip - shakli cho‘zinchoq va konsistensiyasi shishasimon yoki
yarim shishasimondir.
II tip - shakli yumaloq, konsistensiyasi shishasimon, yarim shi
shasimon va unsimon.
Donining tipidan qatiy nazar sholi qiltiriqli va qiltiriqsiz b o iad i,
oq rangdan to ‘q jigarranggacha b o iad i.
Sholi donidan samarali foydalanib, yuqori sifatli yorma olish
uchun uning texnologik xususiyatlarini aniqlash talab etiladi.
Sholi donidan yuqori sifatli yorma mahsulotlari olish uchun
donning gul qobig‘i kam b o iib , m a iu m namlikda, bir xil yiriklikda,
t o i a pishgan va m ag‘zi bir xil konsistensiyada b o iish i kerak.
Sholi donining texnologik xususiyatlaridan biri - uning endos-
permida mikrodarzlaming hosil boiishidir.
Nam, issiqlik va boshqa omillar ta ’sirida sholi doni endospermida
hosil b o ig a n mikrodarzlar texnologik jarayonlarga salbiy ta ’sir etib,
butun m ag‘izning kamayishiga olib keladi.
Sholining gul qobig‘i miqdori 20
%
ni tashkil etadi.
29-jadval
O qlanmagan va oqlangan sholi donining sifati.
sholi
uzunligi, mm
eni, mm
qalinligi,
mm
1000 dona don ning
o g ‘irlish, g
Oqlanmagan
sholi
6,8 + 7,5
3,2-3,5
1,4-2,2
25,0-43,0-45,0
Oqlangan
yorma
5,25 - 5,5
2,3- 3,0
1,75-1,85
-
Arpa donining shakli tuxumsimonga o‘xshash, uchlangan, yuzasi
esa burmali b o iib , m ag‘izga mustahkam yopishgan (71-rasm).
184
|
