Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

85-rasm. Yormani о ‘zaro perpendikulyar usulda maydalash:
1-tez aylanuvchi val; 2-sekin aylanuvchi val; 3-maydalanuvchi don;
4-kesish y o ‘li.
Bundan maydalangan don o ‘zining uzun o ‘qi bilan sekin 
aylanuvchi valning yonma-yon joylashgan riflelarining va «o‘tkir 
uch» uchlardan hosil bo‘lgan chuqurchaga joylashtiriladi va tez 
aylanuvchi val riflelari bilan kesiladi. Don rifle uchining kirish 
chuqurligi qisman kesuvchanligini ta ’minlanish kerak, bunda m o‘rt 
m ag‘iz bo‘linib ketishi va ushlab ko ‘rganda o ‘tkir uchli yormachani 
hosil qilishi kerak. Maydalash samaradorligi yormaning chiqish. 
unli zarrachalarning minimal chiqishi va yormaning sifatiga ko‘ra 
bahslanadi. Bunda don uzun uchining uzunasiga emirilishiga, 
uzuq zarralar hosil bo‘lishiga yo ‘l qo‘ymaslik kerak, bu sifatsiz 
yorma olishga sabab bo‘ladi. M akkajo‘xoridan yorma olish
226

---

texnologiyasida murtakni ajratib olish asosiy o ‘rin egallaydi, chunki 
yqrmada uning mavjudligi saqlanishi holatini yomonlashtiradi va 
yorma tez buziladigan bo 'lib qoladi. Shuning uchun makkajo‘xorini 
maydalash maxsus barabanli maydalagich - murtak ajratgichlarda 
amalga oshiriladi. Rotor yuzasida maxsus tishlar, bo‘rtiqlar, qiya 
kunguralar mavjud bo‘lib, donni kesish emas, maydalash kerakligini 
oldindan belgilaydi. Bundan murtak maydalanmasdan ajratib olinadi. 
Maydalash texnologiyasi tahminan bir xil tamoyil bo‘yicha tuziladi: 
maydalanadigan mahsulotlar oldindan yirikligiga ko‘ra deyarli bir 
xil fraksiyalarga saralanadi, so'ngra eng yuqori samara beradigan 
uskunalarni qo'llab maydalanadi. Maydalangan mahsulotlar ham 
saralanadi, olingan deyarli bir xil fraksiyalar texnologik jarayonining 
keyingi 
sistemalariga yuboriladi. 
Texnologik 
chizmalarning 
tuzilishidagiayrimholatlartegishli texnologiyalar tavsiflanayotganda 
k o ‘rib chiqiladi.