Dünya İqtisadi Forumu bütün hüquqları qorunur. İngilis dilində orjinal adı və naşiri
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Bacarıqlar üzərindəki təsir
Təxmin edilə bilən gələcəkdə avtomatlaşma baxımından aşağı riskə sahib olan işlər, xüsusilə qeyri-müəyyən şərtlər daxilində qərar qəbul etmək və yeni fikirlər ortaya qoymaq kimi sosial və yaradıcı bacarıqlar tələb edən işlər olacaqdır. Ancaq bu uzun müddət davam etməyə bilər. Ən yaradıcı peşələrdən biri olan yazıçılıq peşəsinə nəzər salsaq, hazırda avto- matlaşmış hekayə yaratma prosesinin başlanğıcında olduğumuzu görərik. Mürəkkəb alqoritmlər spesifik oxucu kütləsinə uyğun hər hansı bir tərzdə hekayə yarada bilirlər. Məzmun o qədər insani hiss- lərə yer verir ki, axırıncı dəfə “New York Times” qəzeti tərəfindən təşkil olunan bir testdə insanlar oxşar iki ayrı yazını oxuduğu za- man hansının insan yazıçı, hansının isə robot tərəfindən yazıldığını ayırd edə bilməmişdilər. Texnologiya o qədər sürətlə inkişaf edir ki, DÖRDÜNCÜ S Ə NAYE İ NQ İ LABI 54 avtomatik hekayə yaradılmasında ixtisaslaşmış “Narrative Science” adlı şirkətin həmtəsisçisi Kristiyan Həmmondun [Kristian Ham- mond] proqnozuna əsasən, 2020-ci illərin ortalarında xəbərlərin 90%-i müəyyən bir alqoritm tərəfindən və çoxu da heç bir insan müdaxiləsi olmadan (şübhəsiz ki, alqoritmin dizaynından başqa) yaradılacaqdır. 24 Bu qədər sürətlə dəyişən bir iş mühitində məşğulluğun gələcək trendlərini və bunlara uyğunlaşma üçün zəruri olan bilik və bacarıq ehtiyaclarını təxmin edə bilmək qabiliyyəti bütün maraqlı tərəfl ər üçün daha da kritik səviyyəyə gəlib çatmışdır. Bu trendlər sektorlara və coğrafiyaya uyğun olaraq dəyişəcəkdir. Elə buna görə də dördün- cü sənaye inqilabının sektorlara və ölkələrə xas olan spesifik nəti- cələrini anlamaq daha çox əhəmiyyət kəsb edəcəkdir. Dünya İqtisadi Forumunun “İş yerlərinin gələcəyi” adlı hesaba- tında 10 sektordan və 15 ölkədən olan ən böyük şirkətlərin insan resursları menecerlərindən 2020-ci ilə qədər məşğulluq, iş yerləri və bacarıqlar üzərindəki təsiri təsvir etmələrini istədik. Şəkil 1-ə əsasən, sorğuda iştirak edənlər inanır ki, 2020-ci ildə mürəkkəb problem həlletmə, sosial və sistem bacarıqlarına fiziki qabiliyyətlər və ya məzmun bacarıqları ilə müqayisədə daha çox tələb olacaqdır. Hesabat, gələcək beş ilin kritik bir keçid dövrü olacağı qənaətinə gəlir: ümumi məşğulluq mənzərəsinin stabil olacağı, ancaq bir çox sektorda iş yerləri ilə bağlı, bir çox peşədə də bacarıqlarla bağlı tə- latümlərin baş verəcəyi gözlənilir. Bir çox peşələr üçün verilən ma- aşlarda və iş-həyat tarazlığında səthi yaxşılaşma gözlənildiyi halda, tədqiq edilən sektorların yarısında iş təhlükəsizliyində pisləşmə proqnozlaşdırılır. Bu prosesdə qadınların və kişilərin fərqli təsirlərə məruz qalacağı da açıq görünür. Bu isə gender bərabərsizliyini daha da kəskinləşdirəcəkdir (bax: Haşiyə A: Gender Fərqləri və Dör- düncü Sənaye İnqilabı). |