E ksport-im port bojlari orqali. U shbu yo‘nalishda davlat to m o

---

4. 
E ksport-im port bojlari orqali. U shbu yo‘nalishda davlat to m o - 
nidan xo'jalik subyektlari olib boradigan eksport-import operatsiyalariga 
o'rnatilgan past yoki yuqori darajadagi boj stavkalari ushbu faoliyatning 
rivojlanishiga yoki t o ‘xtatib q o ‘yilishiga olib kelishi m um kin.
Yuqorida ta ’kidlab o ‘tilganlarni umumlashtirgan holda, moliyaning 
tartibga solib turish funksiyasi quyidagi darajada yuzaga chiqadi:
- - mikroiqtisodiy darajada (xo'jalik subyektlari darajasida). B unda 
faoliyat ko'rsatayotgan xo‘jalik subyektlari ishlab chiqarishni rivojlan- 
tirish m aqsadida turli pul fondlarini tashkil etadi;
— 
m akroiqtisodiy darajada (davlat darajasida). B u n d a davlat 
tom onidan iqtisodiyotni rivojlantirish uchu n davlat budjeti xarajat- 
laridan soliqlar, bojlar, ta ’riflar orqali foydalanish am alga oshiriladi.
Yuqoridagilardan xulosa qilish m um kinki, davlat m oliya dastak- 
larining har bir turini yoki bir nechtasi q o ‘llanishi y o rd am id a iqtiso- 
diyotning barcha sohalariga kuchli t a ’sir ko‘rsatish im koniyatiga ega. 
Fikrim izcha, bu omil moliyaning tartibga solib turish funksiyasini 
mustaqil funksiya deb m ulohaza qilinishiga asos b o ‘la oladi.
3 .3 . M oliya siyosatining mohiyati va mazmuni
H a r bir davlat o'ziga yuklatilgan siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy 
vazifalarni bajarish uchun eng a w a lo iqtisodiy siyosatdan, shu jum ladan 
ushbu siyosatning poydevori b o ‘lgan moliya siyosatidan samarali foyda- 
landi. M oliya siyosatining mohiyati va m azm uni t o ‘g ‘risida iqtisodiy 
adabiyotlarda turli iqtisodchi olim lar o'rtasida h a r xil ilmiy fikrlar 
mavjud. Akademik G.B. Polyak va V.V. Karchevskiylarning fikricha1 
moliya siyosati — davlat zimmasiga yuklatilgan funksiyalarni bajarish 
u c h u n m o liy a m u n o s a b a tla rid a n f o y d a la n is h y u z a s i d a n tash k il 
etiladigan chora-tadbirlarining yig‘indisi. Ushbu fikrni rivojlantirgan 
holda va «moliya munosabatlari» atamasi kengaytirilgan h o ld a i.f.d., 
RTFA akademigi V.K. Senchagov2moliya siyosatiga o ‘z fikrini bildi- 
radi. U ning fikricha moliya siyosati — davlat iqtisodiy siyosatining 
tarkibiy qismi sifatida amaldagi qonunchilikka asosan iqtisodiy siyo­
satining strategiyasi va taktikasiga asosan davlat m oliya rcsurslarini