Ə. Q. Abbasov

Şəkil 7. Yerə qapanmada açılmamış bilavasitə torpaqlanmış neytrallı 
dörd naqilli şəbəkənin bir fazasına toxunma sxemi. a- izah sxemi;  
b – hesabat sxemi; v – vektor diaqramı 
 
Əgər  bilavasitə  torpaqlanmış  neytrallı  şəbəkədə  birfazlı 
yerə  qapanmada  mühafizə  şəbəkəni  açmırsa,  onda  adamın 
ikinci  fazaya  toxunması  daha  təhlükəli  olur,  çünki,  bu 
fazalarda  gərginlik  yerə  nəzərən  əhəmiyyətli  dərəcədə  artır. 

---

44 
 
Bu  cür  halın  izahını  verən  sxem  şəkil  7-də  göstərilmişdir. 
Hesabat  (şəkil  7,  b)  və  vektor  diaqramından  (şəkil  7  v) 
görünür  ki,  qapanma  dövrəsindən 


qap
o
qap
r
r
U
I


/
 
cərəyanı  
axacaqdır.    Bu  hala  neytralın    gərginliyi 
0
0
r
I
U
qap


,  yerə 
qapanan naqildə isə  
qap
qap
qap
r
I
U


  
gərginliyi yaranacaqdır. 
Bu  gərginliklər   
0
r
 və 
qap
r
   müqavimətlərinə  mütənasib  olub, 
cəmi isə mənbənin faz gərginliyinə bərabər olur. 
Yerə  nəzərən  normal  fazanın  gərginliyi,  yəni  adama 
tətbiq olunmuş gərginlik  
2
0
2
0
U
U
U
U
U
adam



 
bərabər olur. 
Burada U – qida mənbənin faz gərfinliyidir. 
380  V  gərginlikli  şəbəkədə  220V  faz  gərginlikli  naqilin 
yerlə  qapanmada  (keçid)  müqaviməti,  neytralın  müqavimətilə 
eyni olub, ədədi qiymətcə (r
0
=40m), qapanma cərəyanı isə  
A
I
qap
5
,
27
4
4
220



 olur. 
Neytralın və yerdən qapanmış naqilin gərginliyi 
V
U
U
qop
110
2
220
0



 
Normal fazların gərginliyi (hansının ki, təsiri altında adam 
qala bilər) isə 
V
U
adam
300
220
220
110
110
2
2





  
olub,  böyük  təhlükə  yarada  bilər.  Ona  görə  də  bilavasitə 
torpaqlanmış  neytrala  malik  şəbəkələrdə  bir  fazlı  qapanmada 
ani olaraq açma mühafizəsini tətbiq etmək vacibdir. 

---

45