Ə. Q. Abbasov

Torpaqlayıcı quruluşlara olan tələblər 
 
Məlumdur ki, üçfazlı elektrik  şəbəkələri izolə olunmuş 
və  ya  bilavasitə  torpaqlanmış  neytralla  işləyə  bilər.  İzolə 
olunmuş  neytralla  və  ya  yüksək  müqavimətlə  torpaqlanmış 

---

73 
 
neytralla    işləyən  elektrik  şəbəkələrində  birfazlı  yerlə 
qapanmalarda  yerə  cərəyanlar  axmır,  ona  görə  belə  hallarda 
qurğu maksimal cərəyan mühafizəsi ilə şəbəkədən açılmır. 
Yerə  nəzərən  minimal  gərginlik  əldə  etmək  üçün, 
torpaqlayıcı  quruluşların  müqavimətini  mümkün  qədər  kiçik 
götürülür. 
Təhlükəsizlik    texnikasının  qaydalarına  əsasən  izolə 
olunmuş neytrala malik 1000V-a qədər gərginlikli qurğularda 
torpaqlama  quruluşunun  müqaviməti  4  Om-dam  çox 
olmamalıdr.  Qida  mənbəyinin  gücü  100kV-a  qədər  olduqda 
torpaqlama quruluşunun müqaviməti 10 Om-a qədər ola bilər. 
Gərginliyi  6;  10  və  35  kV  olan  şəbəkələrdə 
torpaqlamanın  müqavimətini təyin etmək üçün elektrotexniki 
qurğularının  təhlükəsizlik  qaydalarına  (EQTQ)  görə 
aşağıdakıları əsas götürülür: 
a)  əgər  torpaqlayıcı  quruluş,  1000V-a  qədər  və  ondan 
böyük  gərginlikli  qurğularda  tətbiq  olunursa,  onda  həmin 
quruluşun müqaviməti  
hy
ax
I
r
125

                                        (2.4) 
  düsturundan  hesablanır. 
r
a
 –nın qiyməti 4 Om-dan çox olmalıdır. 
I
hy
 – birfazlı yerlə qapanmada hesablama cərəyanıdır. 
b)  Əgər  torpaqlayıcı  quruluşdan  ancaq  1000V-dan 
yüksək  gərginlikli  qurğularda  istifadə  olunursa,  onun 
müqaviməti 
    \     
hy
a
I
r
250

                                     (2.5) 

---

74 
 
 düsturundan  hesablanır. 
İzolə edilmiş neytrala malik şəbəkələrdə yerlə qapanma 
hallarında hesablama (I
hy
)  cərəyanın  qiymətini  təxmini  olaraq 
aşağıdakı emprik düsturdan hesablanır: 


350
35
3
/
h
k
y
h
l
l
U
I


 
U -  şəbəkənin faz gərginliyi, kV; 
l
k – 
kabel xəttinin uzunluğu, km; 
l
h – 
hava xəttinin uzunluğu, km. 
Neytralı  bilavasitə  torpaqlanmış  güc  transformatorlara 
malik  110,  220kV  və  yuxarı  gərginlikli  şəbəkələrdə 
torpaqlayıcı  quruluşların  müqaviməti  0,5  Om-dan  böyük 
olmamalıdır. 
Transformatorlar 
və 
ya 
generatorlar 
bilavasitə 
torpaqlanmış  1000V-a  gərginlikli  şəbəkələrdə  mühafizə 
sıfırlanmasından istifadə olunur.