Tayanch so`z va iboralar: tashqi ta’sir tashqi ta’sirni o`zlashtirish
tuzatuvchi soliq Kouz teoremasi
operatsion harajatlar
XVIII-BOB. IJTIMOIY NE`MATLAR VA UMUMIY RESURSLAR
Reja
18.1.Mahsulotlarning turli xil turlari
18.2.Ommaviy (umumiy foydalanishdagi) tovarlar
18.3.Umumiy resurslar
18.1.Mahsulotlarning turli xil turlari
Bozorlar insonlar hohlayotgan mahsulotlar
etkazib berishda qanchalik
yaxshi ishlashadi? Bu savolga javob masalani mohiyatini qay darajada chuqur
anglib etilganligiga bog`liq. Biz ta’kidlab o`tganimizdek,
bozor konussimon
qutili muzqaymoqni samarali sonini ta’minlab berishi mumkin: muzqaymoqning
narxi ularga bo`lgan talab va taklifni muvozanatlashtirishi mumkin, va bu
muvozanat ishlab chiqaruvchi daromadlarini maksimallashtirishi hamda iste’mol
tanqisligini bartaraf etishi mumkin.
Bundan tashqari, biz 10 bobda ko`rib
o`tganimizdek, bozor alyuminiy ishlab chiqaruvchilarini biz nafas olayotgan
havoni ifloslantirishdan qaytarishga umid qila olmaydi.
Bozorda xaridor va
sotuvchilar odatda o`z qarorlarining tashqi oqibatlariga e’tibor qaratishmaydi.
Shunday qilib, bozorlar mahsulot muzqaymoq bo`lganda yaxshiroq va mahsulot
toza havo bo`lganda yomonroq ishlashadi.
Bozordagi turli xil mahsulotlar haqida fikr yuritib,
ularni quyidagi ikki
sifatiga ko`ra guruhlash mumkin:
- Mahsulot iste’moldan mahrum qilinish (eksklyuzivlik) xususiyatiga
egami? Ya’ni, kishilarni uni iste’molidan mahrum etish mumkinmi?
- Mahsulot iste’molda cheklanganmi? Ya’ni,
bir kishining mahsulotni
iste’mol qilishi boshqa kishilarning uni iste’mol qilish qobiliyatlarini
kamaytiradimi?
Ushbu
ikki sifatni ishlatilishi, 1-rasmda mahsulotlarni 4 guruhga
taqsimlaydi:
1.
Shaxsiy buyumlar ist’emoldan mahrum qilinish va iste’molda
