Təbii ehtiyatların ümumi qiymətləndirilməsi üç aspektdə aparılır:
• kəmiyyətcə; • keyfiyyətcə; • iqtisadi. Təbii ehtiyatların kəmiyyətcə qiymətləndirilməsi onların miqdarının təyin
olunmasını nəzərdə tutur və göstərici kimi ehtiyat xüsusi kateqoriya olub zaman
baxımdan konkret dövrlə bağlıdır.
Təbii ehtiyatların mövcud texnoloji iqtisadi və sosial imkanlar daxilində
nəzərdə tutulmuş ardıcıllıqda ekoloji tələblərə uyğun mənimsənilməsi mümkün
olan qiymətləndirilmiş (miqdarı təyin olunmuş) hissəsi ehtiyat adlanır.
Ehtiyatın miqdarı metrik ölçü sistemi (ton, kub metr, kvadrat metr və s) və ya
inglis-amerikan sistemi (barel, fut, dyüym, karat və s.) vahidləri ilə ifadə olunur.
Ehtiyatın miqdarından asılı olaraq təbii ehtiyat mənbələri şərti olaraq bölünür:
• ən iri – dövlət əhəmiyyətli;
• iri – regional əhəmiyyətli;
• kiçik və ya məhdud – yerli əhəmiyyət kəsb edənlər.
Bazar iqtisadiyyatı şəraitində təbii ehtiyatlar ticarət obyekti baxımdan bölünür:
• strateji ehtiyatlar (ilk növbədə, uran filizi və radioaktiv maddələr, civə, ilan
zəhəri, bir sıra əlvan və nadir metallar; bəzi mənbələrdə neft də daxildir);
• ixrac əhəmiyyətli ehtiyatlar (neft, təbii qaz, qızıl, bəzi bioloji sərvətlər –
nərə balığı, qara kürü və s.);
• daxili bazar ehtiyatları (mineral tikinti materialları və s.).
