Umumiy psixologiya kafedrasi eksperimental psixologiya (1)
LABORATORIYA ISHI №6 Mavzu: Эхтиёж фаолликни юзага келтирувчи туртки сифатида ва эхтиёж урганиш методлари. Shaxs mоtivatsiоn sоhasini o’rgnishning bеvоsita mеtоdlari hamda prоекtiv mеtоdiкalar mavjud.Shunday mеtоdiкalardan biri Yutuqqa erishish motivatsiyasini aniqlashga bag’ishlangan test - savolnomadir. Ushbu savolnoma - test A.Mexrabion tomonidan qayta o’zgart irilgan. Yutuqqa erishish motivatsion aniqlash savolnomalar - testi shaxsning 2 xil umumlashgan barqaror motivlari: muvoffaqiyatga erishishga intilish hamda muvafffaqqiyatsizlikdan qochish motivlarini diagnostic qilishga mo’ljallangan. Bu test yordamida ushbu motivlardan qaysi biri ustunlix qilishi baxolanadi. Ushbu metodixa tadqiqotchilix maqsadlarida Yutuqqa erishish motivatsiyasini Yuqori sinf o’quvchilari va talabalarda diagnostic qilish uchun qo’llaniladi. Test ixxi shaxlda - erxax (A shaxli) va ayollar (B shaxli) ga mo’ljallab tuzilgan savollardan iborat. Test o’txazish uchun dastlab sinaluvchilarga quyidagicha Ko’rsatma beriladi: Test xaraxterning alohida tomonlariga tegishli hamda muayyan hayotiy vaziyatlarga taaluqli bo’lgan fixr-mulohazali tuzilgan. O’ zingizning shu fixrga qo’ shilishimiz yoxi qo’ shilmasligingizni quyidagi javoblar orqali baholashingiz lozim: +3 to’liq qo’ shilaman +2 qo’ shilaman +1 menimcha qo’ shilaman 0 betaraf, befarqman
1 menimcha qo’ shilmayman
2 qo’ shilmayman
3 to’liq qo’ shilmayman
Testdagi mulohazalarni o’qib chiqib, unga qo’ shilish yoxi qo’ shilmaslix darajangizni belgilang. Buning uchun o’z fixringizni axs ettiruvchi j avobning sonini qo’ying. Miyangizga xelgan birinchi javobni berishga haract qiling. Qylab o’tirishga vaqt xetxazmang. Natijalarni qayta ishlashda javoblar mazmuni tahlil qilinmaydi, balxi to’ plangan ballar muayyan tizim asosida hisoblab chiqiladi. Test natijalari faqat ilmiy maqsadlarda ishlatiladi hamda ular ovoza qilinmasligiga to’liq xafolot beriladi. Agar sizda qandaydir savollar tug’ilsa testni bajarishga xirishishdan oldin ularni so’rab oling. «Endi ishga xirishishingiz mumxin!» A shaxli savolnomasi 32 ta, B shaxli esa 30 ta mulohazadan iborat. Savolnoma (A shakli) Men yomon baho olishdan xavfsirashdan xo’ra, xo’proq yaxshi baho
olish haqida o’ylayman. Agar biror muraxxab, menga notanish bo’lgan topshiriqni bajarish
xerax bo’lsa, uni yolg’iz emas, balxi xim bilandir bajarishni afzal xo’raman. Ko’pincha men, hatto o’zimga ishonmasam ham muracab vazifani
bajarishga xirishaman. Men omadsizlixxa olib xelishi mumxin bo’lgan qiyin ishga nisbatan
uni muvaffaqiyatli bajarishga amin bo’lgan osonroq xo’ proq jalb qiladi. Agar biror ish qo’ limdan xelmayotgan bo’lsa uddasidan chiqa
oladigan boshqa ishga o’tishdan xo’ra, bor xuchimni sarflab shu ishni oxiriga etxazishga haraxat qilar edim. Maoshi o’rtacha o’z rolimni o’zim belgilashim lozim bo’lgan ishga
nisbatan vazifam aniq hamda maoshi o’rtadan Yuqori bo’ lgan ishni afzal xo’raman. Badiiy ada biyot o’qishga nisbatan maxsus adabiyotni o’qishga
Ko’proq vaqt sarflayman. Etarli darajada muhim, biroq unchaliK muraKKab bo’lmagan ishga
nisbatan muhim, muraккab ishning muvaffaqiyatsizliK ehtimoli 50 foiz bo’lsa ham shu ishni tanlagan bo’lardim. Mеn Yuкsaк mahoratni talab qiluvchi va Ko’pchiliKKa по!^^
bo’lgan, Kamdan-Kam uchraydigano’yinlarga nisbatan barchaga ma’lum bo’lgan Ko’ngilochar o’yinlarni o’ rgangan bo’lar edim. Men uchun o’z ishimni, hattoki o’rtoqlarim bilan tortishuvgacha
borsam ham iloji boricha yaxshi bajarishim muhimdir. Agar Karta o’ ynashga Kirishsam, chuqur o’ylashni talab qiluvchi
muraKKab o’yinga nisbatan engilroq o’yinni tanlagan bo’lardim. Barcha ishtiroKchilar Kuch jihatidan deyarli teng bo’lgan joyga
nisbatan boshqalardan Kuchli eKanligimni bilgan erda musobaqalashishni afzal Ko’raman. Ishdan bo’ sh vaqtimda dam olgandan Ko’ra o’z malaKalarimni
rivojlantirish uchun biror o’ yinni o’rganar edim. Biror ishni boshqalar maslahati bilan emas, hattoKi 50%
yanglishishim ehtimoli bo’lsa ham o’z hoxishim bo’yicha baj arishni afzal Ko’raman. Agar menga 2 ta ish - maoshi 100 so’m bo’lgan, shu miqdor noaniq
vaqt saqlanib qoladigan ish bilan oyliK maoshi 80 so’m, biroq 5 yildan so’ng men 1 80 so’m oyliK olishim Kafolatlangan ish taKlif qili shsa, men birinchi taKlifni tanlagan bo’lardim. Birga-bir musobaqalashgandan Ko’ra Komandada o’ ynagan bo’lardim.
Men natija bilan to’liq qoniqish hosil qilmagunimcha o’z Kuchimni
ayamasdan ishlagan bo’lardim. Imtihonda o’z fiKrini bildirish KeraK bo’lgan savolga nisbatan
aniutilgan mavzu berilgan savolni afzal Ko’ raman. Natijalariga Ko’ra hech qanday o’ zgarishga olib Kelmaydigan ishga
nisbatan biroz muvaffaqqiyatsizliK ehtimoli bor, leKin Yutuqqa erishish imKoni mavjud bo’lgan ishni tanlagan bo’lar edim. Imtihondagi muvaffaqiyatli javobimdan Keyin yaxshi bahodan
xursand bo’ lishdan Ko’ra engil nafas olgan bo’lar edim. Oxiriga etkazilmagan 2 ish - og’ir va engil ishga qaytish mumkin
bo’lsa, men muraKKabini tanlar edim. YOzma ishni bajarayotganimda men uni qanday qilib to’g’ri echish
haqida emas, biror xato qilib qo’ymasliK haqida Ko’ proq qayg’uraman. Agar biror ishdan natija chiqmayotgan bo’lsa yaxshisi yordam so’rab
yo’qotmay, yanada g’ayratli va mulohazali bo’lib qolaman. Agar biror ishda muvaffaqiyatsizliK extimoli mavjud bo’lsa, shu
ishga Kirishmay qo’ya qolaman. Biror muraKKab ishga Kirishsam, uni muvaffaqiyatli bajarishga
ishonchdan Ko’ra uning uddasidan chiKa olmasliKdan qo’ rqaman. Men o’zim emas, balKi boshqa birovning rahbarligi ostida
samaraliroq ishlayman. Tanish ishga nisbatan muraKKab notanish topshiriqni bajarish menga
Ko’proq yoqadi. Agar vazifani qanday bajarish haqida aniq Ko’rsatma berishsa, uning
ustida yaxshiroq ishlayman. Agar bir о r ishni muvaffaqiyatli ya к unlasam umuman b о shqa turdagi
tоpshiriqni bajarishdan ко’га, shunga o’xshash ishni bajarishga bajaоnudil к irishar edim. Agar musоbaqalashish кеraк bo’lsa, tashvish va хavоtirlanishdan
ко’га me nda ко’рго q qiziqish va ehtir о s payd о bo’ladi. M е nimcha amalga о shirishga hara к at qilishga nisbatan ке laja к