Əl-maiDƏ (SÜFRƏ)

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ
(8.41) “(Ey möminlər!) Əgər siz Allaha və haqla batilin ayırd edildiyi gün – iki dəstənin bir-birilə qarşılaşdığı gün (Bədr günü) bəndəmizə (Muhəmmədə) nazil etdiyimizə (ayələrə) iman gətirmisinizsə, bilin ki, ələ keçirdiyiniz hər hansı qənimətin beşdə biri Allahın, Peyğəmbərin, onun qohum-əqrəbasının, yetimlərin, yoxsulların və müsafirlərindir (pulu qurtarıb yolda qalan yolçularındır). Allah hər şeyə qadirdir!”
Əgər müsəlmanlar kafirlərin əmlakını, haqları olduğu halda, ələ keçiriblərsə, onda onun kəmiyyətindən asılı olmayaraq, beşdə dörd hissəsi hərbi qəniməti ələ keçirən müsəlmanlara çatır. Allah hərbi qəniməti zəbt edənləri onun (beşdə bir hissəsi istisna edilməklə) mülkiyyətçisi elan etmişdir. Deməli, hərbi qənimətin beşdə dörd hissəsi döyüş iştirakçıları arasında bölüşdürülməlidir, özü də süvari piyadadan iki dəfə çox almalıdır, çünki Allahın Elçisi (ona Allahın salavatı və salamı olsun!) qəniməti döyüşçüləri arasında belə bölüşdürərdi. Süvari isə bir pay özü üçün, bir pay da atına görə alırdı.

Hərbi qənimətin beşdə bir hissəsinə gəldikdə isə, onu bir dəfə də beş hissəyə bölməli idilər. Beşdə bir hissə Allaha və Onun Elçisinə (ona Allahın salavatı və salamı olsun!) çatırdı, yəni heç bir məhdudiyyət olmadan müsəlmanların ümumi ehtiyaclarına sərf olunurdu. Allah qənimətin bu hissəsini Özü və Öz Elçisi (ona Allahın salavatı və salamı olsun!) üçün ayırmışdı, lakin məlumdur ki, onlar maddi nemətlərə möhtac deyildilər. Deməli, hərbi qənimətin bu hissəsi Allahın qullarına çatırdı və müsəlmanların ümumi ehtiyacları üçün xərclənirdi, çünki Fövqəluca Allah bu əmlakın məhz necə bölünməsini bildirməmişdi.

Digər beşdə bir hissə Muhəmməd Peyğəmbərin (ona Allahın salavatı və salamı olsun!) qohumlarına – Haşimin bə əl-Müttəlibin nəsillərinə verilirdi. Məhz Muhəmməd Peyğəmbərlə (ona Allahın salavatı və salamı olsun!) qohumluq – bu nəsillərin nümayəndə­lərinin hərbi qənimətlərdən bir hissə almasına hüquq verən səbəb idi. Beləliklə, qənimət bu nəsillərin bütün varlı və kasıb nümayəndələrinin arasında, onların kişi və ya qadın olmasından asılı olmayaraq bölünməlidir.

Digər beşdə bir hissə azyaşlı uşaq olarkən atalarından məhrum olmuş yetimlərə çatmalıdır. Allah onlara rəhm edərək bütün hərbi qənimətin iyirmi beşdə bir hissəsini ayırmışdır, çünki onlar özlərinin zəruri olan ehtiyaclarını təmin etməyə qadir deyillər və bunu edə bilən qohumlardan məhrum olmuşlar.

Digər beşdə bir hissə maddi ehtiyac içində olan kasıblara və yoxsullara çatmalıdır. Bu qəbildən olan insanlara yaşlılar və uşaqlar, kişilər və qadınlar aid edilirlər.

Sonuncu beşdə bir hissə səfərə çıxaraq yad ölkəyə gəlmiş və maddi vəsaitdən məhrum olmuş müsafirlərə verilir.

Bəzi şərhçilər belə hesab edirlər ki, bütün hərbi qənimətlərin beşdə bir hissəsini sadalanan məqsədlərə sərf etməyə icazə verilsə də, onu həmin beş dərəcədən olanların arasında mütləq bərabər hissələrə bölmək lazım deyil. Onlar güman edirdilər ki, zəruriyyət yarandıqda, bu beş dərəcədən olanlardan birinə başqaları qarşı­sında üstünlük vermək olar və bu rəy daha məqsədəuyğundur.

Allah qeyd edir ki, hərbi qənimətlərin beşdə bir hissəsinin layiqincə ödənilməsi imanın vacib tələblərindəndir. Əgər müsəlman­lar Allaha və Fərqlənmə günü Onun Öz quluna (ona Allahın salavatı və salamı olsun!) nazil etdiklərinə iman gətirmiş­lərsə, onda bu tələbi yerinə yetirməlidirlər. Bədr yaxınlığında döyüş gedən gün Allah haqq ilə yalanı bir-birindən fərqləndir­mişdir. Həmin gün haqq qələbə çalmış, yalan isə ifşa edilmişdir. Həmin gün müsəlmanların qoşunu kafirlərin qoşunu ilə üz-üzə gəlib döyüşə girdi və insanlar Muhəmməd Peyğəmbərin (ona Allahın salavatı və salamı olsun!) təbliğ etdiklərinin hamısının gerçək olmasını təsdiq edən möcüzələri gördülər. Həqiqətən, Allah hər şey üzərində hökmrandır və heç kim Ona üstün gələ bilməz!