Əl-Mİzan fi TƏFSİr-el quran içindekiler c: 4 : Al İmran Surəsi

Mən deyərəm ki: Bu barədə bir çox hədis mövcuddur ki Əhli Sünnə onları rəvayət etmişdir. Bu xüsusa və yenə yalnız ata bir və ya ana-ata bir kişi və bacıla əlaqədar hökmün bu surənin sona çatdığı "Səndən fətva istəyərlər. Də ki: Allah, ana-atası və uşağı olmayan kimsənin haqqındakı hökmü belə açıqlayır..." ayəsində açıqlandığına toxunan rəvayətlər müstafiz həddinə çatmışdır.

Bu surənin son ayəsində, söz mövzusu kəslər üçün açıqlanan hissələrin bu ayədəki hissələrə nisbətlə iki qat və ya daha çox olması, şərhimizə işıq tutacaq şahidlərdən biridir. Ayələrin axışından və açıqlanan hissələrdən, uca Allahın ümumiyyətlə mümkün olduğu qədəriylə kişilərin hissəsini iki qat və ya ona təxminən bir dərəcədə qadınlara nisbətlə çox etdiyi aydın olur. Söz mövzusu kəslər, ölüyə ya ana-ata və ya ikisindən biri vasitəsilə çatarlar. Bu səbəbdən ana-atanın özündə müşahidə olunan fərqlilik, bunlara da keçər və nəticədə ana-ata bir və ya yalnız ata bir olan adı çəkilən kəslər, yalnız ana bir olanlara hissə baxımından prioritet daşıyarlar. Buradan az hissənin ana bir, çox hissənin də onun xaricində olana aid olduğu gerçəyi ortaya çıxmış olar.

Maani-l Ahbar adlı əsərdə, Məhəmməd b. Sinana çatdırdığı isnad zənciri ilə belə bir rəvayətə yer verilər: "İmam Razılıq (ə.s), Məhəmməd b. Sinanın soruşmuş olduğu suallara verdiyi cavabda mirasdan, qadınlara kişilərin yarısı qədər verilməsinin səbəbini belə açıqladı: "Çünki, qadın evlənərkən [mehir] al/götürər; kişi isə verər. Bu səbəblə, kişilərə çox hissə verilər. Kişiyə qadının iki misli qədər verilməsinin bir başqa səbəbi isə budur: Ehtiyacı olması halında qadın, iaşəsi kişinin üzərinə olan ailəsidir. Qadının ehtiyaclarını aradan qaldırmaq və alimentini qarşılamaq kişinin üzərinədir. Ancaq kişi möhtac olsa belə, qadın onun ehtiyaclarını gedər-mek və alimentini qarşılamaqla öhdəçilikli deyil. İşdə buna görə kişinin hissəsi çoxdur. Uca Allah buna işarələ belə buyurmuşdur: "Allahın insanlardan bir qisimini digər bir qisimindən üstün etməsi və mallarından xərcləmə etdikləri üçün kişilər qadınların idarəçisidirlər."

əl-Kafi adlı əsərdə müəllif öz rəvayət zənciri ilə Ahveldən belə rəvayət edər: İbni Ebil Ov tərəfindən': "Nə olmuş da zəif və yoxsul qadın mirasdan bir hissə, kişilər isə iki hissə al/götürürlər?" deyərək İslamın fikirinə tənqiddə ol/tapılardı. İmam Sadiğin (ə.s) səhabələrindən biri bu mövzunu o həzrətin yanında söz mövzusu etdi. Bunun üzərinə İmam belə buyurdu: "Qadın nə cihad etməklə, nə aliment ilə və nə də səhv ilə işlənən cinayətin diyetini verməklə öhdəçilikli tutular. Bütün bunlar kişilərin üzərinədir. Buna görə qadının hissəsi bir, kişininki isə iki qılınmışdır." (Fürus(n)u Kafi, c. 7, s. 85, h: 3)

Bu mənada bir çox hədis nəql edilmişdir və daha əvvəl Qurani Kərimin bu xüsusa dəlalət etdiyini açıqlamışdıq.