Əl-Mİzan fi TƏFSİr-el quran içindekiler c: 4 : Al İmran Surəsi

ayələrin şərhi

Yuxarıdakı ayə, surədə şərhi edilən xüsusların xülasəs(n)i xüsusiyyətindədir. Bu ayədə nəticə əldə edib vermək surətiylə surə xülasə edilir.

"Ey inananlar! Səbr edin; (düşmən qarşısında) topluca stabillik nümayişin..." Ayədəki əmrlər mütləqdir. Buna görə buradakı səbirlə həm çətinliklərə qarşı səbr etmək, həm Allaha ibadət etməkdə səbr etmək həm də Allaha itaətsizlik etməmə mövzusunda səbr etmək nəzərdə tutulur. Hansı vəziyyət olursa olsun, əmrlər arasındakı qarşılığın verdiyi ipucu ilə anlayırıq ki, "saberdin" əmrində fərdin səbri söz mövzusudur.

Ayədə keçən "sabiru" hərəkəti "musabere" kökündən "bəzilərinin səbri digər bəzilərinin səbrinə söykən/dözərək cəmiyyətin səbr etməyə çətinlik çək/məcbur edilməsi, çətinliklərə dözməsi" mənasınadır. İşdə belə olunca vəziyyətləri güc qazanar, səbirləri çoxalar və bu səbrin təsiri qaç/neçə qat olar. Fərdləri bir dəfə tək başına və başqa bir dəfə də cəmiyyət və həmrəylik halında -ki fərdlər güclərini bir-birlərinə çatdırmaqdadırlar- ələ alıb qiymətləndirdiyimizdə, bu xüsusun fərd üzərindəki təsiri konkret olaraq görülər. İnşallah yeri gəldiyində bu mövzu ilə əlaqədar geniş araşdırmalarımız və şərhlərimiz olacaq.

Ayənin orijinalında keçən "rəbi idi" sözü cəmiyyətin, çətinlikli və rahatlıq halları daxil olmaq üzrə dini həyatlarının bütün hadisələrinə bağlı gücləri və hərəkətləri arasındakı əlaqəni (ictimai həmrəyliki) meydana gətirən "musabere" sözündən daha əhatəli və ümumi bir məna daşıyar. Belə olmaqdan məqsəd arzulanan gerçək dünya və axirət xoşbəxtliyinə qovuşmaqdır. Əks halda bu yollarla yalnız dünya xoşbəxtliyinin bir hissəs(n)i reallaşa bilər ki, bu gerçək xoşbəxtlik deyil. İşdə bundan ötəri ayədəki bu əmrlərdən sonra, "Allahdan qorxun ki, qurtuluşa çata biləsiniz." yəni; tam və gerçək felaha çata biləsiniz, ifadəsinə yer verildi.