Əl-Mİzan fi TƏFSİr-el quran içindekiler c: 4 : Al İmran Surəsi

Üçüncü etiraza verəcəyimiz cavab budur: Bu iddia, İslamın insana istiqamətli tərbiyə tərzini və bu şəriətin məqsədlərini yaxşı araşdırmamış olmağa söykən/dözür. Örtünmə, iffətlilik, həya, arsızlıqdan qaçınma qanunları üzərində sıxlaşan İslam cəmiyyətindəki qadınlara istiqamətli dini tərbiyə, elə bir qadın tipi ortaya çıxarar ki, bu qadında evlənmə arzusu kişininkindən daha zəif olar. (Hərçənd məşhur qənaətə görə qadında evlənmə arzusu kişininkindən daha güclü olar. Bu iddianın müdafiəçiləri qadının təbiəti gərəyi bəzək və gözəllik düşkünlüyünü dəlil göstərərlər.) İslam tərbiyəsi ilə çat/yetişmiş qadınlarla evlənən kişilər dilə gətirdiyimiz bu gerçəyi tərəddüdsüz bir şəkildə qəbul edərlər. Ortalama bir kişinin evlənmə arzusu bir, hətta iki və üç qadının evlənmə arzusunun cəmindən daha çoxdur.

Kənar yandan İslam dini, lazımlı miqdarında təbiətin ehtiyacları və nəfsin arzuları barəsində məhrumiyyətin yox olmasına diqqət yetirir. Bu səbəbdən kişidə şəhvət və təminsizlik təcrübəsinin meydana gəlməməsini göz önünə al/götürür. Əgər belə bir məhrumiyyət təcrübəs(n)i olsa, bu kişis(n)i fahişəliyə, qanuni olmayan təmin yollarına sürüyər. Tək bərabər/yoldaş, bəhanələri səbəbindən birliklərinin təxminən olaraq üçdə birlik hissəsində ərinin istəklərinə cavab verə bilməz. Bu bəhanələri ədəd/adət günləri, hamiləliyin bir hissəs(n)i, doğum və uşaq əmizdirmə dövrləri kimi zəruri hallardır. Bu dövrlərdəki içgüdüsel ehtiyacı bir an əvvəl aradan qaldırmağa girişmək, cəmiyyət həyatını duyğu zəmini üzərində deyil, ağıl qanunları üzərində qurduğunu bu kitabdakı araşdırmalarımızda tez-tez vurğuladığımız İslam üçün qaçınılmaz bir vəzifədir. İnsanın, arzuların və pis istəklərin başı boşluğuna çağıran duyğuların motivimində qalması İslama görə ən böyük təhlükələrdəndir ki, bunlardan biri subaylıq vs. vəziyyətlərdir.

Digər istiqamətdən İslamda qanun tündçünün ən əhəmiyyətli məqsədlərindən biri, Müsəlman nəsilinin artması və yer üzünün şiryi və fəsadı ortadan qaldıracaq şəkildə İslam cəmiyyəti əli ilə inkişaf etdirilməsidir.

İşdə İslam, bunlar və bənzəri səbəblər üzündən çox bərabər/yoldaşlılığın qanuniləşməsinə əhəmiyyət verdi. Yoxsa İslamın məqsədi şəhvəti etina etdirmək və şəhvət düşkünlüyünü xoş göstərmək və yaymaq istəmiş deyil. Əgər yuxarıdakı etirazları irəli sürənlər insaflı olsalar, bunu görərlər: Cəmiyyəti maddi çıxar təməlinə söykəyənlərin tanışları ictimai sistemlər, cəmiyyəti dini xoşbəxtlik təməli üzərinə quran İslamdan daha çox tənqid edilməyə, fahişəliyi və cinsi azğınlığı təşviq etmək və yaymaq barəsində daha çox ittiham edilməyə müstahaktırlar.

Üstəlik çox evliliyi caiz görmək, məhrumiyyətin qaçınılmaz nəticəs(n)i olan ehtirası törpülər, sakitləşdirər. Hər məhrum tutulan adam ehtiraslı, həddindən artıq arzulu olar. Qadağan et, maneə törətmə ilə qarşılaşan insanın tək düşüncəsi, qadağan və maneə törətmə pərdəsini cırmaq olar. Birarvadlı Müsəlmanın könülü sakit/sakin və rahatdır. Çünki günün birində nəfsi özünü sıxışdırsa, şəhvətini təmin etmə fürsəti qarşısında vardır, yolu qadağan et kəsilmiş deyil. Bu da tək başına şəhvət atəşini salıcı bir faktor, fahişəliyə və haram ismətləri tapdalamağa yönəlmənin önünə hörülmüş bir divardır.

Bəzi qərbli araşdırmaçılar bu mövzuda insaflı davranaraq belə dedilər: "Xristian millətlər arasında fahişəliyin və zinanın məşhur hala gəlməsinin ən güclü faktoru kilsənin çox bərabər/yoldaşlılığı qadağan etməsidir. "[27]

Dördüncü etiraz isə, yəni çox bərabər/yoldaşlılığın qadın üçün qürur incidici olduğu yolundakı iddia da əsassız və merduttur. Biz qadın haqqlarına bağlı incelemelerimizde[28] <file:///Z:\com_caislabs_ebk\Al_Mizan_Cilt_4.htm> bunu vurğuladıq ki: Köhnə yeni heç bir dini və dünyəvi sistem İslam qədər qadınlara və onların haqqlarına hörmət göstərmiş deyil. İrəlidə bu gerçəyi daha detallı şəkildə dilə gətirəcəyik. Kişiyə çox qadınla evlənmə icazəs(n)i vermək, deyildiyi kimi qadının ictimai ağırlığını ortadan qaldırmağa, haqqını yox saymağa, ictimai həyatdakı əhəmiyyətini kiçik hesab etməyə deyil, bir hissəsini saydığımız bəzi faydalı səbəblərə və məsləhətlərə söykən/dözər.

Kişi-qadın bir çox qərbli elm adamı, bu İslami qaydanın faydalılığını və ona istiqamətli qadağanın gətirib çıxardığı ictimai pozuqluqları və həyati qorxuları etiraf etmişdir. İstəyən bu yazıları tapa biləcəyi qaynaqlara müraciət edə bilər.

Çox bərabər/yoldaşlılıq əleyhdarı qərbli alimlərin ən çox üzərində dayandıqları və allayıp pullayarak insanların gözləri önünə sərdikləri vəziyyət, Müsəlman evlərindəki mənzərədir. Çox xanımlı evlərdəki bu mənzərəni nəzərdə tuturuq: İki və ya daha çox saydakı kumanın yaşadıqları evləri göz önünə gətirək. Bu evlərdə normal bir həyat, xoşbəxt bir birlik yoxdur. Qumalar evə girdikləri ilk gündən etibarən bir-birlərini davamlı qısqanarlar. Hətta buna görə qısqanclığa quma xəstəliyi adı ilişmiş. O zaman qadınların mayasında mövcud olan ərə, onun əvvəlki bərabər/yoldaşından olan uşaqlarına, evə və əriylə əlaqədar hər şeyə istiqamətli sevgi, yumşaqlıq, incəlik, şəfqət, xeyriyyəçilik, sirr saxlama, vəfalılıq, mərhəmət və dürüstlük kimi bütün incə duyğular və həyəcanlar tərsik olar.

İnsanın gündəlik həyatın çətinliklərindən, iş həyatının ruhi və bədəni ağrılarından sıyrılmaq üçün sığındığı evi, nəfslərin, ismətlərin, malların və şərəflərin ayaqlar altına alındığı bir döyüş sahəsinə dönər. Heç bir kimsə özünü digərindən təhlükəsizlikdə hiss etməz. Ailə hüzur/dincliyinin yerini dayaq, söymə, küfr, lənətləmə, dedi-qodu, xəbərçilik, rəqabət, hiylə, tələ qurma, uşaqlar arası ixtilaflar və döyüşlər al/götürər. Bəzən iş qadının ərini öldürmə, uşaqların bir-birlərini və ya atalarını öldürmə cəhdlərinə qədər irəliləyər; aralarındakı qohumluq bağı, sonrakı qurşaqlarda bərabərində qan tökməyi, nəsili yox etməyi və ailəni məhv etməyi gətirən bir boğma telinə çevrilər. Bütün bunlardan cəmiyyətə yayılacaq olan bədbəxtliyi, əxlaqsızlığı, sərtliyi, zülmü, təcavüzkarlığı, pisliyi, etibarsızlığı da bu ailə dramları ilə birlikdə göz önünə gətirmək lazımdır.

Bütün bunlara bir də xüsusilə boşama sərbəstisini əlavə edək. Böylə mühitlərdə çox evlilik və boşama sərbəstisi, cəmiyyətdə bəzi zövq düşkünü həddindən artıq şəhvətpərəst kişilər ortaya çıxarar. Bu kişilərin, şəhvətləri və ehtirasları arxasında qaçmaqdan, bir qadını al/götürüb digərini buraxmaqdan, birini qaldırıb onun yerinə başqasını qoymaqdan başqa bir düşüncələri olmaz. Belə bir vəziyyət cəmiyyətin yarısını meydana gətirən qadınları məhv etməkdən, bədbəxtliyə məhkum etməkdən başqa bir şey deyil ki, buna görə cəmiyyətin digər yarısı da məhv olar.

Çox bərabər/yoldaşlılığa etiraz edənlərin söylədiklərinin xülasəs(n)i budur. Bunların hepisi doğrudur. Lakin bunlar İslamın özünə və hökmlərinə deyil, Müsəlmanlara istiqamətlidir. Müsəlmanlar nə vaxt İslamın özlərinə istiqamətli əmrlərinə görə hərəkət etdilər ki, davranışlarının nəticəs(n)i olan pozuqluqlardan İslam məsul tutulsun? İnsanları uca dinin əmrləri uyğun olaraq öyrədən yaxşı hökuməti, əsrlər əvvəl itirdilər və bir daha tapa bilmədilər. Hətta din pərdəsini ən/en pervasızca cıranların, onun qanunlarını tapdalayanların və həddlərini tətbiqdən qaldıranların qabaqcılları idarəçilər və hakimlər olmuşdur. Bilindiyi kimi insanlar da liderlərinin dini üzrə olarlar. Əgər biz din əsasına söykənən dövlətin padşahlığa və monarşik səltənətə çevrildiyi gündən bəri İslam padşahlarının və hakimlərinin saraylarda işlədikləri alçaqlıqların bir hissəsini izah etməyə cəhd etsək ayrı bir kitab meydana gəlir.

Qısacası, əgər problem varsa, bu Müsəlmanlarda vardır. Müsəlmanlar evlərində xoşbəxtliklərini təmin etməyən bir ailə yuvası formasını seçdilər. Evlərində doğru yoldan ayrılmadan icra edə bilməyəcəkləri bir siyasətə yönəldilər. Hərçənd hər kəs işlədiyi günahın məsuludur; amma bunun günahı qadınlara və uşaqlara deyil, kişilərə aiddir. Çünki bu kişilərin davranışları özlərinin, bərabər/yoldaşlarının, uşaqlarının xoşbəxtliyini, evləndirərinin təmiz havasını həddindən artıq arzuları və cahillikləri uğruna fəda etmələri bütün bu pozuqluqların, bu məhvedici bədbəxtliklərin əsl qaynağıdır.

İslam, çox bərabər/yoldaşlılığı hər kişi üçün lazımlı bir fərz olaraq ortaya qoymuş deyil. Fərdlərin təbiətinə, özlərinin məruz qala biləcəyi keçici vəziyyətlərə baxdı. Daha əvvəl izah edildiyi üzrə bu mövzuda qəti faydanı və məsləhəti göz önünə al/götürdü. Sonra çox bərabər/yoldaşlılığın axsaqlıqlarını və qorxularını ortaya çıxarıb saydı. Sonra cəmiyyətin faydasını qorumaq üçün çox evliliyi mübah etdi. Lakin bu əməliyyatı bütün bu çirkin axsaqlıqları ortadan qaldıracaq bir şərtə bağladı. Bu şərt kişinin bərabər/yoldaşları arasında ədaləti təmin edəcəyi yolunda özünə güvənməsidir. İslam yalnız özünə bu etibarı duy/eşidənlərə çox bərabər/yoldaşlılığı sərbəst etdi. Amma özlərinin, bərabər/yoldaşlarının və uşaqlarının xoşbəxtliyi ilə maraqlanmayan, qarınlarını doyurmaqdan və nəfslərini təmin etməkdən başqa bir idealı olmayan, qadının yalnız kişinin şəhvətini təmin etmək üçün yaradıldığını düşünən bu kişilərə gəlincə, İslamın onlarla heç bir işi yoxdur. Onlar üçün caiz olan tək qadınla evlənməkdir. O da onlar üçün bu vəziyyətdə olduqları müddətcə caiz isə.

Üstəlik bu etirazlarda İslamda bir-birindən ayrı olan iki istiqamət, bir-birinə qarışdırılmışdır. Bu iki ayrı istiqamət teşri və vəlayət istiqamətləridir.

Bunun şərhi belədir: İndiki vaxtda araşdırmaçılar, mövzu qanunların və etibarlı sistemlərin faydalı və zərərli olduğunu qiymətləndirərkən o qanunların və sistemlərin cəmiyyətlərdə tətbiqlərindən əldə edilən xoşlanılan ya da xoşlanılmayan nəticələrini, bunun yanında cəmiyyətlərin indiki vəziyyətləriylə o qanunları qəbul edib etmədiklərini göz önünə al/götürərlər. Bu araşdırmaçıların bu nöqtənin fərqində olmadıqlarını sanmıram: Cəmiyyət söz mövzusu hökmlə uyğunlaşmayan bir çox ənənələrə, adətlərə və qəzalara sahib ola bilər. Belə vəziyyətlərdə o hökmün aqibətini görə bilmək üçün cəmiyyəti o hökmlə və ya ənənələ ziddiyyət təşkil etməyəcək ünsürlərlə təchiz etmək lazımdır. O qanunun təsirləri xeyirlimi, yoxsa pismi, faydalımı, yoxsa zərərlimi o zaman aydın ola bilər. Lakin o araşdırmaçılar mövzu qanunlarda cəmiyyətin mövcud iradəsi və görünər düşüncəsi ilə istədiyi şeyi göz önünə al/götürürlər. Cəmiyyətin bu istəyi nə olursa olsun. O zaman istəklərinə və arzularına uyğun gələn hökm faydalı qanun, istək və arzularına tərs gələn hökm faydalı olmayan qanun olar.

Bundan ötəri bu araşdırmaçılar Müsəlmanları pislik bataqlığında çaşmış, maddi və mənəvi həyatlarında pozuqluqlara basdırılmış gördükcə, Müsəlmanlarda gördükləri yalanı, xəyanəti, söyüşbazlığı, haqq tanımazlığı, pisliyin məşhurluğunu, ailə narahatlığını, ictimai pozuqluğu onlar arasında tətbiq olunan dini qaydalara söykəyirlər. Bunu edərkən İslam sistemini, insanlar arasındakı uygulanışı və meydana gətirdiyi nəticələndirər baxımından aralarındakı duyğu təcrübəsindən qaynaqlanaraq insanlara söykədilən digər ictimai sistemlər kimi sanırlar. Beləcə bu nəticəyə çatırlar: İslam bu ictimai pozuqluqların doğurucusudur. Bu pisliklər və pozuqluqlar ondan qaynaqlanır. (Halbuki bu pisliklərin daha betəri, bu söyüşbazlıqların daha pisi onlardadır. Bütün ovlar, məktub bürünmüşün qarınındadır.) Onlara görə əgər İslam gerçək din olsa, qanunları insan xoşbəxtliyini təminat altına alan yaxşı qanunlar olsa, insanlar üzərində müsbət bir təsir göstərər, onların başına dərd olmazdılar.

Lakin belə deyənlər düz və quruluşçu hökmün təbiəti ilə xarab və dağıdıcı insanların təbiətini bir-birinə qarışdırırlar. İslam; təməl qanunların, əxlaq qaydalarının və tətbiqə dönük qanunların bütünüdür. Bu bütünün ünsürləri arasında tarazlıq vardır, parçaları bir-birinə bağlıdır. Parçalarından biri pozulunca bu pozuqluq, bütünün pozulmasına və təsirində sapma meydana gəlməsinə gətirib çıxarar. Eynilə müxtəlif elementlərdən edilmiş dərmanlayar və məcunlar kimi. Bu dərmanlayar sağlam bir təsir meydana gətirə bilmək üçün elementlərin sağlam olmaları və istifadə yerlərinin uyğun olması lazımdır. Əgər onların bəzi ünsürləri xarab olsa və ya onu istifadə edən insanda istifadə şərtləri güdülməz isə, təsirlərini göstərə bilməzlər. Hətta bəzən gözlənilən təsirlərinin tərsini göstərərlər.

Fərz edək ki İslam sistemi, texniki quruluşunun qeyri-kafiliyi üzündən insanları düzəldə bilmir, məşhur pislikləri və alçaqlıqları yox edə bilmir. Yaxşı, demokratik sistem nə üçün Avropa ölkələrində verdiyi nəticələri bizim şərq ölkələrində verə bilmir? Bizə nə olmuş? İrəliləmək üçün nə qədər səy göstərsək daha çox geriyə gedirik. Heç kimin şübhəsi olmasın ki, indiki vaxtda pisliklər və alçaqlıqlar yarım əsr əvvəlkinə nisbətən aramızda daha çox kökləşmiş və dərinləşmişdir. Halbuki bu yarım əsr əvvəlində özümüzü primitiv saymış və o gündən bəri mədəniləşdiyimizi və işıqlandığımızı irəli sürmüşdük. İctimai ədalətdən, insan haqqlarından, məşhur uca məlumatlardan, ictimai xoşbəxtlikdən nəsibimiz yox. Bu uca dəyərlərin aramızda yalnız adları və sözləri gəzməkdədir. Bu vəziyyətdə belə bir şey xaricində bəhanə göstərilə bilməz ki əfəndim, bu gözəl sistemlər sizdə təsirli ola bilmədi. Çünki siz onları tətbiq etmirsiniz, qüvvəyə girmələrinə cəhd göstərmirsiniz. Yaxşı, bu bəhanə bu sistemlər üçün etibarlı sayılır da nə üçün İslam haqqında etibarlı sayılmır.

Fərz edək ki İslam, təməlinin zəifliyi üzündən (haşa!) insanların ürəklərində kökleşemedi, cəmiyyətin dərinliklərinə işləyə bilmədi. Bunun nəticəs(n)i olaraq hökuməti davam edə bilmədi, İslam cəmiyyətində varlığını qoruya bilmədi, çox keçmədən cəmiyyət həyatından xaricləndi. Yaxşı, bəyənmələn və beynəlxalq bir xüsusiyyəti olan demokratik sistemə nə deməli? Nə üçün Birinci Dünya Döyüşünün ardından Rusiyanı tərk etdi? Nə üçün Rusiyadakı izləri silinərək yerini Kommunizmə buraxdı? Bu demokratik sistem İkinci Dünya Döyüşü sonrasında da Çində, Letonyada, Estonyada, Litvanyada, Rumıniyada, Macarıstanda, Yuqoslaviyada və başqa ölkələrdə nə üçün Kommunizm ilə yer dəyişdirdi? Halbuki əhəmiyyətli bir nisbətdə bir çox ölkəyə nüfuz etmiş və onları təhdid edirdi?

Bir də Kommunizmə baxaq. Bu sistemin siyasi ömürü qırx ilə yaxınlaşır. Bu əsnada yayıldı və insan cəmiyyətinin yarısına yaxını üzərində suveren oldu. Təbliğatçıları və yandaşları bu sistemin ərdəmliliyi ilə öyünərlər. Onun monarşik istiptad və demokratik istismar kölgəsi ilə kölgələnməmiş tək saf sistem olduğunu, kök saldığı ölkələrin bir vəd edilmiş cənnət olduğunu söyləyərlər. Lakin bundan iki il önce[29] bu təbliğatçıların və yandaşların özləri Kommunizmin tək öndərinin hökumətini etiraz cəhdində ol/tapıldılar. O Stalin ki, otuz ildən bəri Kommunizmin öndərliyini, liderliyini boynuna götürmüşdü. Söz mövzusu təbliğatçılar və yandaşlar Stalin hökumətinin Kommunizmin qılığında bir nəşr/təzyiq, istiptad və kölələşdirmə hökuməti olduğunu açıqladılar. Heç şübhəsiz Stalin qanun qoyma, icra etmə və bunlarla əlaqədar sahələrdə böyük bir təsir buraxmışdır. Bunların hamısı diktator və kölələşdirici bir iradənin, fərdi bir hökumətin təkəlində idi. Bu diktator iradə minlərlə adama həyat bağışlayarkən minlərlə adamı öldürür, müxtəlif qövmləri xoşbəxt edərkən, digərlərini bədbəxtliyə sürüyürdü. Bunların arxasından kimlərin gələcəyini və bunlar necə özlərindən əvvəlkilərin iqtidarını mühakimə etdilər və haqqlarında hökm verdilərsə eynilə özlərinin iqtidarını kimlərin mühakimə edəcəyini Allah bilər.

Sağlamı ilə xarabı ilə cəmiyyətlərdə suveren olduqdan sonra, ən güclüsü yandaşlarının xəyanəti və tərəfdarlarının iradələrinin zəifliyi olan müxtəlif faktorların təsiri ilə cəmiyyət səhnəsindən çəkilib gedən sistemlərin, ənənələrin və rejimlərin sayı çoxdur. Tarix kitablarında bunlarla qarşılaşıla bilər.

Görəsən ictimai sistem olmaq baxımından İslam ilə bu dəyişən, başqalaşan sistemlər arasında nə fərq var ki, onlarda bəhanə qəbul edilir də İslam da qəbul edilmir? Bəli. İndiki vaxtda doğru söz, qərbin qorxunc gücü ilə şərqin təqlidçi cahilliyi arasında sahibsiz qaldı. Onu nə kölgəsi altına alan bir göy və nə üzərində daşıyan bir yer var. Hər nədirsə... İzah etdiklərimizdən bu gerçəyin fərqinə varılması lazımdır: Hər hansı bir ictimai sistemin insanlar üzərində təsirli olub olmaması, bunun yanında o sistemin insanlar arasında qalması və ya itib getməsi yalnız o sistemin sağlam və ya xarab olmasına bütünü ilə bağlı deyil ki, sağlam ya da xarab olduğuna buna baxaraq qərar verilsin. Bu mövzuda təsirli olan başqa səbəblər və səbəblər vardır. Bütün çağlar və əsrlər boyunca insanlar arasında etibarlı olan hər sistem müxtəlif faktorların təsiri altında bir gün nəticə verər, başqa bir gün müvəffəqiyyətsiz olar, bir dövr insanlar arasında yaşar, başqa bir dövr ortadan itər. "Biz bu cür günləri insanlar arasında dolaşdırarıq. Bu, Allahın kimlərin mömin olduqlarını təyin etməsi və aranızdan bəzi şahidlər seçməsi üçündür." (Al/götürü İmran, 140)

Qısacası, İslamın qanunları və hökmləri təməl və xüsusiyyət baxımından, insanlar arasında tətbiq olunan digər ictimai qanunlara tərsdir. İnsanlara aid ictimai qanunlar əsrlərin, məsləhət və mənfəətlərin dəyişməsi ilə dəyişər. Lakin fərz, haram, müstəhəb, məkruh, mübah kimi kateqoriyaları olan İslam qanunları dəyişməyə, başqalaşmağa bağlıdır. Lakin cəmiyyətdəki fərdlərin edəcəkləri və etməkdən qaçınacaqları davranışlar, girişəcəkləri və ya uzaq qalacaqları bütün qənaətlərə gəlincə, bu mövzuda məsuliyyət dövlət səlahiyyətlisinin çiyinlərindədir. İnsanlara bunları əmr etmək və ya qadağan etmək, bunlar haqqında cəmiyyət bir fərdmiş də dövlət səlahiyyətlisi o fərdin düşüncəsi və iradəsiymiş kimi qənaətdə ol/tapılmaq səlahiyyətliyə düşər. Əgər İslamın bir dövlət səlahiyyətlisi olsa, insanların çox bərabər/yoldaşlılıq adına işlədikləri bu zülmlərə maneə ola bilərdi. Bunun üçün çox bərabər/yoldaşlılığı sərbəst buraxan ilahi hökmün dəyişməsi lazım deyil. Bu maneə törətmə cəmiyyətin faydasını güdən ümumi bir icra etmə dayanıqlılığı yolu ilə reallaşar. Eynilə bir fərdin eləsini faydalı gördüyü üçün çox bərabər/yoldaşlılıq imkanını istifadə etməməyə qərar verməsi kimi... Yoxsa ilahi hökmü dəyişdirmək söz mövzusu deyil. Yalnız sərbəstlik ifadə edən bu hökmdən faydalanmamağa qərar vermək öz əlində olduğu üçün onu tətbiq etməkdən uzaq dayanır.

ƏVVƏLKİ ARAŞDIRMANIN DAVAMINDA

peyğəmbərimizin evlilikləri İlə əlaqədar başqa bir elmi araşdırma

İslama istiqamətli etirazlardan biri də Peyğəmbərimizin (s. a. a) evlilikləridir. Deyirlər ki, çox evlilik onsuz da/zatən başlı başına bir cinsi düşkünlük, şəhvət iç motivinə boyun əymək mənasını verərkən Peyğəmbər, ümməti üçün qanuniləşdirdiyi dörd qadınla kifayətlənməyərək özü üçün bu ədədi doqquza çıxardı.

Bu məsələ Qurandakı dəyişik çox sayda ayələ əlaqəlidir. Buna görə məsələni hər istiqaməti ilə araşdırmaq üçün əlaqədar ayəs(n)i ələ alınca uzun şərh etmək lazımdır. Bundan ötəri detallı şərhi uyğun olan yerinə buraxdıq. Hələlik məsələyə xülasə olaraq toxunacağıq.

Belə deyirik: Bu etirazı irəli sürənlərin bu gerçəyi göz önünə al/götürmələri lazımdır: Peyğəmbərimizin çox sayda qadınla evlənməsi, sandıqları kimi sadə bir məsələ deyil. (Ki Peyğəmbər qadınlara həddindən artıq dərəcədə düşkün olduğu üçün bərabər/yoldaşlarının sayını doqquza çıxardı.) Tərsinə həyatı boyunca seçdiyi hər bərabər/yoldaşı üçün xüsusi bir seçim səbəbi vardır. Peyğəmbərimiz (s. a. a) ilk evliliyini Hz. Xədicə ilə (Allah ondan razı olsun) etdi. İyirmi küsər il boyunca yalnız onunla evli qaldı. (Bu müddət onun evləndikdən sonrakı ömürünün üçdə ikisidir.) Bu müddətin on üç ili Peyğəmbər oluşundan sonra və Məkkəyə hicrət etmədən əvvəlki dövrə rast gələr. Sonra Mədinəyə hicrət etdi və mesajını yaymağa, dini ucaltmağa başladı. Digər evliliklərini bundan sonra etdi. Evləndiyi qadınların kimi bakirə, kimi dul, kimi gənc, kimi yaşlı, kimi böyük/ər-qarı/qazancı/arvad idi. Ömürünün on ilə yaxın hissəs(n)i belə keçdi. Sonra nikahı altındakılar xaricində başqa bir qadınla evlənməsi qadağan edildi.

Bilinən bir şeydir ki, bu xüsusiyyətləri daşıyan bir davranış formasını; sadə bir qadın sevgisi ilə, qadın düşkünlüyü ilə, həddindən artıq cinsi gonbulluqla açıqlayıb səbəbləndirmək mümkün deyil. Bu müddətin başı və sonu belə bir səbəbə tərs düşər.

Üstəlik, insanlara istiqamətli müşahidələrimizdən şübhəsiz olaraq bilirik ki qadın düşkünü, qadın sevgisinə meftun və onlarla görüşməyə can atan kişi, qadının gözəlinə, cazibədarına, cazibədarına, gəncinə tutqun olar. Bu xüsusiyyətlər də Peyğəmbərimizin (s. a. a) bu mövzudakı tətbiqləri ilə uyğunlaşmaz. Peyğəmbərimiz bakirədən sonra dul qadınla, gənc qadından sonra yaşlı qadınla evlilik etdi. Məsələn yaşlı bir qadın olan Ümmü Sələmə ilə evləndi. Yenə Zeynəb binti Cahş ilə evləndiyində Zeynəbin yaşı əllini geçkindi. Bu evlilikləri Aişə və Ümmü Həbibə kimilərlə evləndikdən sonra etdi. İşdə vəziyyət budur.

Ayrıca bərabər/yoldaşlarına belə dedi: "Əgər dünyanı və dünya gözəlliyini istəyirsinizsə mehirlerinizi verərək sizə gözəlliklə yol verərəm, yəni sizi boşayaram. Əgər Allahı, Peyğəmbəri və axirəti seçirsinizsə dünyadan uzaq dayanar; bəzənməyə gözəlləşməyə yanaşmazsınız." Onun bərabər/yoldaşlarına istiqamətli bu sözlərini Qurandan öyrənirik: