Elektrotehnika va elektronika



Yüklə 7,5 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə26/152
tarix13.12.2023
ölçüsü7,5 Mb.
#176424
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   152
Elektrotehnika va elektronika

>
X
c
) va (
U


U
C
) bo‘lganda 
φ
 > 0
ga teng bo‘lib, zanjir aktiv induktiv xarakterga ega 
bo‘ladi (2.14 – rasm,a); 
2.
(
X

<
X
c
) va (
U


U
C
) bo‘lganda 
φ
 < 0
ga teng bo‘lib, zanjir aktiv sig‘imiy xarakterga ega 
bo‘ladi (2.14 – rasm, b); 
3.
(
X

=
X
c
) va (
U
L

U
C
) bo‘lganda 
φ
 = 0
ga teng bo‘lib, zanjir faqat aktiv xarakterga ega 
bo‘lib qoladi. Bu paytda zanjirda kuchlanishlar rezonansi hodisasi sodir bo‘ladi (2.14 – rasm,c).


42 
2.14-rasm. Aktiv 
R
, induktiv 
X
L
va sig’im 
X
c
qarshiliklar ketma-ket ulangan sinusoidal tok zanjiri 
uchun vektor diagrammalar.
 
Kuchlanishlar rezonansi. 
Kuchlanishlar rezonansi payitida induktiv va sig’im qarshiliklardagi
kuchlanishlar zanjirning umumiy kuchlanishi 
U
dan katta bo’ladi. 
X
L
induktiv qarshilik 
X
c
sig’im qarshilikka teng, yani 
X
L
=
 X
c
bo’lganda kuchlanishlar rezonansi sodir 
bo’ladi. 
C
I
X
L
I
X
C
L
1
;
(2.55) 
Zanjirdagi to’la qarshilikning qiymati aktiv qarshilikning qiymatiga teng bo’ladi. Zanjirning aktiv 
qarshiligi juda kichik bo’lganda, zanjirdagi tok keskin ortib ketadi. 
Zanjirga ketma-ket ulangan iste’molchilardagi kuchlanishlar tushuvi tok bilan qarshilikning 
ko’paytmasiga teng bo’ladi. Shu sababdan tok ortib ketganda, kondensator va induktiv g’altak 
klemmalaridagi kuchlanish ham keskin ortib ketishi va zanjir klemmalariga berilagan umumiy 
kuchlanishdan bir necha marta yuqori bo’lishi mumkin. Kondensator va g’altak klemmalarida shunchalik 
katta kuchlanish paydo bo’lishi izolyatsiyaning teshilishiga hamda elektr jihozlarining yaroqsiz holga 
kelishiga sabab bo’ladi [1]. 


43 
2.14. c - rasmda kuchlanishlar rezonansi paytidagi vektorlar diagrammasi tasvirlangan. Zanjirda 
rezonans hodisasi sodir bo’lishiga sabab bo’ladigan elektr chastotasiga zanjirning rezonans chastotasi 
deb ataladi.
0
1
C
L
X
X
C
L
(2.56) 
Ushbu ifoda zanjirda kuchlanishlar rezonansi sodir bo’lishining sharti sifatida induktiv qarshilik 
sig’im qarshilik bilan o’zaro teng bo’lishi kerakligini ko’rsatadi, yani: 
C
L
1
(2.57) 
O’ navbatida kuchlanishlar rezonansi paytida to’la reaktiv qarshilik nolga teng bo’liadi. 
0
1
C
L
X
(2.58) 

Yüklə 7,5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   152




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin